Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

М

ПБ

Т



 

Bu yerda: 

T – pul multiplikatori;  

 

PB = MO + VR 

 

PB – pul bazasi (Markaziy bank aktivi); 

MO  –  banklardan  tashqari  ochiq  bozorda  muomaladagi  pul 

mablag„lari; 

BR – bank zaxiralari; 

M = MO + D 

M – jami pul massasi; 

D – omonatlar. 

Agar  pul  multiplikatorining  miqdori  hisoblab  chiqilsa,  pul  bazasi 

o„zgarganida pul massasi qancha o„zgarishini aniqlash imkoni tug„iladi. 

Boshqacha qilib aytganda, agar pul bazasining va multiplikatorning o„z-

garishlari ma‟lum bo„lsa, jami pul massasi va uning agregatlarini basho-

ratlash imkoniyati vujudga keladi. 

Hozirgi  iqtisodiyotda  zaxira  pullar  (VR)ning  o„zgarishi  bilan  pul 

multiplikatori (m) o„rtasida kuchli teskari aloqa mavjud. Masalan, ochiq 

bozorda  muomaladagi  naqd  pullarni  ko„paytirishga  (ya‟ni,  pul  bazasi 

hajmini  o„stirishga)  qaratilgan  operatsiya  ko„pchilik  hollarda  bir  qator 

asosiy  foiz  stavkalarining  o„zgarishiga  olib  keladi.  Bu  esa,  o„z  navba-

tida: