Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта таълим вазирлиги

Бино (иншоот) каркаси – бино ѐки иншоотнинг ташқи юк ва таъсирларни қабул 
қилувчи ҳамда уларнинг мустаҳкамлиги ва бикрлигини таъминловчи асосий юк кўтарувчи 
вертикал ва горизонтал стерженлардан иборат тизим. 
Бино (иншоот)нинг устиворлиги – бино (иншоот)нинг дастлабки статик ѐки 
динамик мувозанати ҳолатидан чиқарувчи кучларга қарши тура олиши қобилияти. 

---

143 
Бикирлик – конструкциянинг деформацияланишга қаршилик кўрсата олишини 
белгиловчи кўрсатгич.
Дефект – конструкцияни тайѐрлаш, транспортировка қилиш ва монтаж босқичида 
ҳамда эксплуатация жараѐнида маълум бир параметрларга, меъѐрий ѐки лойиҳа талабларига 
мос келмайдиган нуқсон. 
Диагностиканинг мақсади – бино ва иншоотларнинг техник ҳолатини баҳолаш усул 
ва воситаларини ишлаб чиқишдан иборат. 
Замин – бино ва иншоот пойдеворлари орқали тушаѐтган юклар таъсирида 
деформацияланувчи грунт. 
Зилзилабардошлик- бино (иншоот)нинг одамларни, қурилиш конструкцияларини ва 
қимматбаҳо жиҳозларни хавфсизлигини таъминлаган ҳолда маълум бир ҳисобий куч 
доирасида зилзила таъсирига қарши тура олиш қобилияти. 
Замин деформацияси – бино (иншоот)нинг заминга берадиган таъсиридан пайдо 
бўладиган ѐки эксплуатация мобайнида грунтнинг физик хоссаларининг ўзгариши эвазига 
пайдо бўладиган деформация. 
Замин устиворлиги- замин ѐки иншоотга қўйилган кучни сўнмайдиган кўчишлар 
ҳосил қилмасдан тура олиш қобилияти. 
Соз ҳолат- обеъктнинг барча меъѐрий-техник ва конструкторлик ҳужжатларидаги
талабларга мос келадиган ҳолати. 
Ишга яроқли ҳолат- объектнинг берилган функцияларини бажариш жараѐнида қайд 
қилинган барча параметрларининг қиймати меъѐрий-техник ҳужжатларда талаб килинадиган 
қийматига мос келадиган холати. 
Чекланган ишга яроқли ҳолат- объект конструкциялар холатини, технологик 
жараѐн кўрсаткичларини ѐки бошқа эксплуатация шартларини назорат қилишда махсус
(эксплуатациянинг рухсат берилган шароитларида) тадбирлар бажаришни талаб қиладиган 
ҳолати.