Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта таълим вазирлиги тошкент Давлат Иқтисодиёт Университети

Картеллар ишлаб чиқаришнинг коньсентратсиялашуви ва капиталнинг марказлашуви билан боғлиқ ҳолда 19-аср охирида пайдо бўлди. 20-асрнинг 1-ярмида Германияда кенг тарқалди. Америкада трестларга қарши қонунлар чиқарилиб, айрим соҳаларда Картел тузиш тақиқланди, лекин шунга карамай, махфий Картел битимлари давом этди. Картел 20-асрнинг 20—40-й.лари ўртасида саноатнинг кўпгина соҳаларида авж олди. Ҳозирги даврда бир қатор мамлакатларда Картел битимлари тузиш монополияга қарши қонунчилик билан тақиқланган ёки айрим тармоқлар ва и.ч. турлари ёки алоҳида шароитлар доираси билан чекланган. Жаҳонда сон жиҳатидан унчалик кўп бўлмаган ишлаб чиқарувчилар ўртасида муайян бир товар бўйича жаҳон бозорини ўзаро бўлиб олиш, рақобат даражасидан ортиқ бўлган фойда олиш, хонавайронлик рақобатига йўлиқмаслик мақсадларида халқаро Картел битимлари тузилди. Ҳозирги шароитларда ҳам бир қанча қудратли халқаро Картеллар мавжуд, ОПЕК унга ёрқин мисол бўла олади. Бозор монополиясига карши курашда майда ва ўрта бизнес Картел битимларидан унумли фойдаланади.

• Картеллар ишлаб чиқаришнинг коньсентратсиялашуви ва капиталнинг марказлашуви билан боғлиқ ҳолда 19-аср охирида пайдо бўлди. 20-асрнинг 1-ярмида Германияда кенг тарқалди. Америкада трестларга қарши қонунлар чиқарилиб, айрим соҳаларда Картел тузиш тақиқланди, лекин шунга карамай, махфий Картел битимлари давом этди. Картел 20-асрнинг 20—40-й.лари ўртасида саноатнинг кўпгина соҳаларида авж олди. Ҳозирги даврда бир қатор мамлакатларда Картел битимлари тузиш монополияга қарши қонунчилик билан тақиқланган ёки айрим тармоқлар ва и.ч. турлари ёки алоҳида шароитлар доираси билан чекланган. Жаҳонда сон жиҳатидан унчалик кўп бўлмаган ишлаб чиқарувчилар ўртасида муайян бир товар бўйича жаҳон бозорини ўзаро бўлиб олиш, рақобат даражасидан ортиқ бўлган фойда олиш, хонавайронлик рақобатига йўлиқмаслик мақсадларида халқаро Картел битимлари тузилди. Ҳозирги шароитларда ҳам бир қанча қудратли халқаро Картеллар мавжуд, ОПЕК унга ёрқин мисол бўла олади. Бозор монополиясига карши курашда майда ва ўрта бизнес Картел битимларидан унумли фойдаланади.