Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта таълим вазирлиги тошкент Давлат Иқтисодиёт Университети

Интегратсиялашган холдинглар

• Интегратсиялашган холдинглар - барча шўба корхоналари муайян ишлаб чиқариш муносабатларига эга бўлган компаниялар. Мисол тариқасида "Татнефт" ОАЖ ташкилотини оладиган бўлсак, унинг корхоналарининг бир қисми газ ва нефтьни қидириш ва қидириш билан шуғулланади. Уларнинг баъзилари тоғ-конь саноати учун ускуналар ишлаб чиқаради, бошқалари тайёр маҳсулотни қайта ишлаш ва сотиш, бошқалари эса техник хизмат кўрсатиш билан шуғулланади. Ҳаммаси бўлиб компания 100 дан ортиқ мустақил тузилмаларни - холдинг таркибига кирувчи юридик шахсларни ўз ичига олади.

Оператив холдинг

• Режалаштиришда кўплаб муаммолар ҳал қилинади, уларнинг асосийларини корхонанинг дастлабки ҳолатининг хусусиятлари деб аташ мумкин (режалаштириш муаммолари ёмон тузилган, уларни аниқлаш ва ўлчаш қийин); якуний ҳолатнинг хусусиятлари (режалаштириш жараёнида мақсадлар ва ресурсларга таъсир қилиш табиати аниқланмаган, у фақат келажакда ўзини намоён қилади; бир нечта мақсадлар); альтернатива муаммолари (мавжуд альтернативалар ҳақида ноаниқлик мавжуд, бошқаларни қидириш вақт ва пул талаб қилади); асбоблар муаммолари (энг мақбулини танлаш); режалаштириш билан шуғулланадиган кўп сонли шахслар; масъулият (раҳбар масъулиятни ўз зиммасига олади, режа бошқалар томонидан тузилади); назорат қилиш муаммоси (тайёрлаш, амалга ошириш ва созлаш вақтида). Бу уларнинг тафсилотлари ва муддатлари бўйича режалар иэрархиясини қуриш зарурлигини англатади.

Молиявий холдинг

• Молиявий холдинг фақат махсус назорат ва бошқарув мақсадларида тузилади. Сармоясининг 50 фоизидан копини бошқа эмитентларнинг қимматли қогозлари ва бошқа молиявий активлар ташкил қиладиган холдинг молиявий холдинг ҳисобланади. Молиявий холдинглар авктивлари таркибига фақат қимматли қогозлар ва бошқа молиявий активлар, шунингдек, холдингни бошқариш аппаратининг фаолиятини таминлаш учун бевосита зарур болган мол-мулк кириши мумкин. Молиявий холдинглар фақат инвестисия фаолияти билан шугулланиш ҳуқуқига эга, фаолиятининг бошқа турлари билан шугулланишга рухсат берилмайди

• Улар шоба корхоналарнинг ишлаб чиқариш ва тижорат фаолиятларига аралашиш ҳуқуқига эга эмас. Молиявий холдинг вакиллари фақат шоба корхоналарнинг аксияцдорлари йигилиш-ларида қатнашиши мумкин. Уларга кузатув кенгаши, бошқарув ва шоба корхоналарини бошқарадиган бошқа органларга киришга руҳсат берилмайди. Молиявий холдинглар озларига тегишли аксияцлар билан фақат ташкил қилинган қимматли қогозлар бозорида, яни фонд биржаларида битимларни амалга оширади. Бу талабни бажармаслик амалга оширилган битимларнинг бекор қилинишига сабаб бўлади.