Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта масус таълим вазирлиги

Amaliy mashg‘ulot № 14
Ko‘p komponentli uglevodorod gazlari absorbsiyasi hisobi

Ko‘p komponentli uglevodorod gazlarini absorbent bilan qayta ishlashda boshlang‘ich gazning hamma komponentlari absorbsiyalanadilar, lekin ularni chiqarib olish darajasi turlicha bo‘ladi. Bunda absorbent sifatida u yoki bu neft fraksiyasi olinadi.

Gaz qorishmasi komponentlarining uchuvchanligi yuqori bo‘lsa, uning singib ketish(yutilish) darajasi shuncha kam bo‘ladi.
Shuning uchun absorbsiya natijasida boshlang‘ich gaz (bir marotabali kondensatsiya singari) ikki fraksiyaga bo‘linadi.
“Oriq” deb ataladigan uglevodorodlarda, odatda boshlang‘ich gazning uncha ko‘p bo‘lmagan qismi va issiqlik ajratib olinadi. Bunda absorbsiya paytida chiqadigan issiqlik ham uncha ko‘p emas. Bu holda, gaz oqimi miqdorini (G, kmol/soat) va suyuq oqim miqdorini (L, kmol/soat) deb, shuningdek bug‘–suyuqlik tengligi va gazning barcha komponentlari konstantasi taxminan doimiy deb qabul qilish mumkin.
Birinchi tarelkadagi va birinchi tarelka atrofidagi moddiy balansning muvozanatini, so‘ngra ikkinchi tarelkadpgi va birinchi ikki tarelkalar atrofidagi moddiy balans muvozanatini tenglamasini tuzib, n–tarelkali absorber uchun qo‘yiladigan “oriq” gazning istalgan komponenti uchun Kreyser absorbsiyasining asosiy tenglamasi chiqariladi.

 - boshlang‘ich gaz ulushining istalgan i – komponentni ajratib olish koeffitsenti. n – absorberdagi nazariy tarelkalar soni; g_п+1 va g₁- gaz oqimidagi i komponintining boshlang‘ich va oxirgi miqdori kmol/soat; y_n+1 va y₁ – gaz oqimidagi 1-komponentning boshlang‘ich va oxirgi konsentratsiyasi molyar ulushlari; A-komponent absobsiya faktori; k- komponentning bug‘-suyuqlik muvozanati koeffitsenti; G va L–abrosberga keladigan gaz va suyuqlik oqimi miqdori kmol/soat.

Rasm 1. Kreyser Jadvali.
Tenglamaning grafik tasviri 1 rasmda berilgan.
Bu rasmdan ko‘ring turibdiki, A ning istalgan miqdorida p- nazariy tarelkalar soni ortishi bilan j- komponentni ajratib olish koeffitsenti ortadi. п = 12-16 bo‘lganda =1,0 bo‘ladi, ya’ni o‘zining maksimal miqdoriga yaqinlashadi. Shuning uchun absorberlarda n16 qabul qilinadi. Absorbsiyada tarelkalar k.p.d. si, odatda 0,2-0,5 ni tashkil qiladi.