Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта масус таълим вазирлиги

Ish bajarish tartibi: tanlangan Pinkevich viskozimetri benzin bilan yaxshilab yuviladi, etil spirti bilan chayiladi va quritish shkafida quritiladi.
Toza va quruq viskozimetrga suyuq neft mahsuloti solinadi. Buning uchun viskozimetrdagi 3-chi trubkaga reziva shlang kiygiziladi, qo‘lning bosh barmog‘i bilan 2-chi trubka yopiladi, viskozimetr vastga aylantiriladi va 1-chi trubka neftli idishga botiriladi. So‘ngra rezina grusha yordamida neft mahsuloti M₂ belgigacha to‘ldiriladi (bunda havo pufakchalari hosil bo‘lmasligi kerak), viskozimetr neftli idishdan olinadi va normal holatga keltiriladi. Agar viskozimetr tashqarisi suyuqlik bilan ifloslansa, uni filtr qog‘oz bilan artib tozalanadi va 1-chi trubkaga rezina shlang kiygiziladi. So‘ngra vizkozimetr belgilangan haroratdagi termostatga tushiriladi, shtativga maxkamlanadi va 15-20 minut o‘tgandan so‘ng 1-chi trubkadagi shlang bilan rezina grusha yordamida neft mahsuloti M₁ gacha to‘ldiriladi va M₁ dan M₂ gacha oqib o‘tish vaqti yozib olinadi.

1-rasm. a-VPJ-1 viskozimetri; b-VPJ-2 viskozimetri; v-Pinkevich viskozimetri; g-VNJ-viskozimetri.

Tajriba uch marta qaytariladi va olingan natijalar bir-biridan 0,2 % farq qilmasa, ularni o‘rtacha arifmetik qiymatlari asosida kinematik qovushqoqlikni ushbu formula yordamida hisoblash mumkin:

bu yerda: S-viskozimetr doimiysi, mm² /s;
-neftni viskozimetrdan oqib o‘tishini o‘rtacha vaqti., sek.
Dinamik qovushqoqlik esa quyidagi formuladan hisoblanadi:


, мВа. с

bu yerda: v-kinematik qovushqoqlik, mm²/s;

-qovushqoqlik aniklangan temperaturadagi neftning zichligi, g/sm³.


Nazorat savollari.
1.Neftning qovushqoqligi deganda nimani tushuvasiz?
2.Qovushqoqlikni nechta turi mavjud?
3.Dinamik qovushqoqlik.
4.Kinematik qovushqoqlik.
5.Shartli qovushqoqlik.
6.Neftni qovushqoqligiga qanday omillar ta’sir etadi?
7.Neftlarni sinflanishi.
8.Ilmiy sinflanish.
9.Texnologik sinflanish.
10.Laboratoriyada qovushqoqlik qanday aniqlanadi?