Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта масус таълим вазирлиги

Kolonka tepasidagi Bug‘ harorati, ^oS	Qabul qilgichdagi distillyat xajmi, ml	Distillyatning umumiy xajmi
Ajratilgan fraksiyalar
Boshlang‘ich va oxirgi temperatura, ^oS	Massasi, g
69	0,0	0,0	69,0-79,5	2,9
72	1,0	1,0
77	2,0	2,0
79,5	3,0	0,0
79,8	1,0	4,0	79,8-80,1	105,5

Olingan ma’lumotlar natijasida ordinata o‘qiga harorat, ^oS da, absissa o‘qiga esa distillyatning xajm, ml ko‘rsatkichlari asosida egri chiziq chiziladi.

Nazorat savollari

1.Rektifikatsiya.

2.Azeotrop va ekstroktiv rektifikatsiya.
3.Ekstraksiya, absorbsiya usullari.
4.Adsorbsiya
5.Uglerodlarni ajratishni kimyoviy usullari.
6.Kristallanish.
7.Ekstraktiv va adduktiv kristallanish usullari.


11-Laboratoriya ishi


Markusson usuli bilan neft qoldiqlarini gurux tarkibini aniqlash.
Kerakli reaktiv, idish va materiallar:
Vyurs kolbasi - xajmi 300 ml
Libix sovutgichi
Kabul kilgichlar
Farfor tigel
Konussimon kolba - xajmi 250 ml
Erlenmeyyer kolbasi - xajmi 300 m.
Sokslet apvarata
Shisha filtr
Filtr qog‘oz
Benzol
Etil spirti-retifikat
Petroley efiri (50 °S gacha)
Xloroform
Silikagel


Ishdan maksad: neft qoldiqlari guruhini aniqlash.
Ish bajarish tartibi: asfaltogen kislotalarni ajratish
Neft namunasi, masalan bitumdan 5 g tortib olinadi va 250 ml xajmdagi konussimon kolbaga solinadi, ustiga 25 ml benzol solib, eritiladi. So‘ngra 200 ml etil spirti bilan ishlov beriladi. Bunda asfaltogen kislotalar eritmada qoladi, qolgan komponentlar esa cho‘kmaga tushadi.
Tindirilgandan so‘ng spirt- benzolli eritma boshqa kolbaga quyiladi, chukma esa etil spirti bilan yuviladi. So‘ngra filtrlanadi va yuvilgan etil spirti eritmasi kolbagadagi spirt-benzolli eritmaga quyiladi. Hosil bo‘lgan eritmaga shuncha miqdorda distillangan suv solib suyultiriladi. Benzol yordamida ekstraksiyalanadi, shundan so‘ng bug‘latiladi va mineral kislota ta’sir etish bilan asfalten kislotalar ajratib olinadi.
Asfaltenlarni ajratish. Asfalten kislotalari ajratib olingandan so‘ng cho‘kmani 10 ml benzolda ortiladi va eritmaga 200 ml ( 50^oS gacha kaynaydigan) petroley efiri quyiladi. Bunda asfaltenlar cho‘kmaga tushadi. Cho‘kma filtrlavadi va yana bir oz netroley efiri bilan yuviladi, ajratib kuritiladi va doimiy massaga qolganda tarozida tortiladi.