Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги

3.9. Ёғоч чиқиндилари асосидаги ашёлар 
Ёғочни қайта ишлаганда фақат механик усуллар (арралаш, рандалаш ва 
ҳ.к.) қўлланилади.
Кўпгина плита шаклидаги қурилиш ашёларининг асосий таркибини ёғоч 
қириндиси, қипиғи, пайраҳаси ёки ғўлаларидан шилинган юпқа шпонлар 
ташкил этади ва улар асосида композитлар ишлаб чиқарилади. Бундай ёғоч 
ашёларнинг физик-механик хоссалари ва зарарли муҳитга чидамлилиги 
бўйича табиий ёғочдан тубдан фарқ қилади. Табиий ёғочларни қайта ишлаш 
усулларига қараб зичланган, шимдирилган, қатлам қилиб ёпиштирилган, 
ҳамда ёғоч пластиклар, ёғоч қиринди ва ёғоч толали плита хилларга бўлинади.
Қурилишда ишлатиладиган ёғоч чиқиндилари асосидаги ашёларнинг 
хоссалари ва ишлатилиши ҳақидаги маълумотлар: 
Фибролит – ёғоч чиқиндилари (қипиқ, пайраха ва х.к.) ва магнезиал 
боғловчи (каустик магнезит ёки доломит) ни қотирувчи магний хлорид 
эритмаси билан қориштириб 0,04-0,05 МПа босимда зичлаб 150-200
о
С 
ҳароратда қуритиб олинадиган иссиқликни кам ўтказадиган ашёдир. Д300, 
Д350, Д400 ва Д500 маркалари мавжуд. Зичлиги =0,3-0,5 г/см
3
.га тенг. Сувга 
чидамсиз. Иссиқлик ўтказувчанлик коэффиценти =0,10-0,15 Вт/м
о
С га тенг. 
Акустик ва иссиқликни кам ўтказадиган ашё ”қуруқ сувоқ”-фанера сифатида 
ишлатилади. 
Ксилолит - фибролит таркибга қўшилма сифатида асбест (зарбга 
чидамлилигини оширишда) трепел, кварц қуми, тальк ишлатилса полбоп 
ксилолит ашё хосил бўлади. 1000
о
С гача ёнмайди. Ишқаланишга чидамли, 
чиримайди. Яхши ёпишади. Қуруқ усулда зичланган ксилолит плиткаларни 
Rсиқ=85 МПа гача, =1,0-1,5 г/см
3
, W=2,1%, =0,16-0,48 Вт/м
о
С га тенг. 
Ксилолит пол учун энг мустахкам ва тоза чиройли ашёдир. 

---

Цемент қириндили плитани ёғоч қиринди ёки қишлоқ ҳўжалиги 
чиқиндилари, цемент, кимёвий қўшилмаларни сув билан аралаштириб 2,5-3 
МПа босимда зичлангангандан кейин иссиқ-нам шароитда ишлов берилиб 
олинади. Ўлчами-узунлиги 1200…3000 – 600…1600 мм, қалинлиги 12…40 мм 
га тенг.Зичлиги =1100-1300 кг/м
3
га тенг. Эгилишга мустахкамлиги эса 
Rэг=8-12 
МПа. 
Пардозлашда, 
қолашда, 
яхлит 
темир-бетон 
конструцияларинин 
тайёрлашда 
ечилмайдиган 
қолиплар 
сифатида 
ишлатилади.