Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълимвазирлиги мирзо улуғбек номидаги

АТРОФ - МУҲИТГА САЛБИЙ ТАЪСИР КЎРСАТУВЧИ 
ЗОНАЛАР БИЛАН БОҒЛИҚ БЎЛГАН ЭКОЛОГИК ХАВФСИЗЛИК 
МУАММОЛАРИ ҲАҚИДА 
Қарши Давлат университетиф.ф.н. А.Э.Шайманова 
 
Атмосфера ҳавосининг ифлосланиши ва унинг чегара танламаслиги, 
оқибатида кўплаб экологик муаммоларнинг келиб чиқаѐтганлиги ачинарли 
ҳолдир. Маълумки, Ўзбекистон Республикасининг атроф-муҳит 
муҳофазаси бўйича ҳаракатлар миллий дастурида (АММХМД, 1998 йил) 
кўзда тутилган асосий вазифалардан бири ҳам – устувор экологик 
муаммоларни аниқлаш, уларни ҳал этиш воситаларини танлаш, тегишли 
ташкилий ва махсус ўзгаришларни амалга оширишдан иборатлиги 
кўрсатилган. Бугунгикундамамлакатимизда ҳаматроф-муҳитга салбий 
таъсир кўрсатувчи зоналар билан боғлиқ атмосфера ҳавосини заҳарланиши 
ҳамда сув ва тупроқ ифлосланишиниолдиниолишдолзарб масала 
ҳисобланади. 

---

160 
Айниқса, кўп тармоқли иқтисодиѐти ривожланган ҳудудларда 
атмосфера ҳавосини ифлослантирувчи, тирик организм учун хавф 
туғдирадиган кўплаб экологик муаммолар мавжуд бўлиб, аҳоли 
саломатлиги, ўсимликлар ва ҳайвонот дунѐсига салбий таъсир кўрсатмоқда. 
Манбаларда қайд этилишича, ҳавода кўплаб чиқинди газларнинг 
чиқарилиши натижасида дунѐ иссиқхонаси, озон туйнуклари, кислотали 
ѐмғирлар, фотакимѐвий смог каби салбий экологик ҳолатлар билан бирга, 
зарарли чанг, қурум, газлар инсон организмига тўпланавериши натижасида 
сурункали бронхит, нафас қисиш ва ўпка раки, тери ва кўз касалликлари, 
жигар циррози, гастрит, қон босимининг ортиши, болалар ўртасида ҳам 
турли хил каслликларнинг келиб чиқишига сабаб бўлади. 
Бундан ташқари, атроф-муҳит ҳолати нафақат атмосфера 
ҳавосига, балки сув ва тупроқ заҳираларининг ҳолатига ҳам бевосита 
боғлиқ бўлиб, уларни ифлослантирувчи яна бир манба чиқиндилардир. 
Мутахассислар фикрича чиқиндилар тирик организмларга касаллик 
қўзғатувчи микроблар уйи ҳисобланади.