Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув

Сув ресурсларидан фойдаланиш солиги 
1996-2000 йилларда сув ресурсларидан фойдаланиш солиғи ресурс солиқларининг 
қарийб 5 фоизини ёки умумий бюджет тушумларининг 0,36 фоизини ташкил қилди. 
Ушбу солиқ став-каси халқ хўжалиги тармоқлари буйича табақалаштирилган. 2001 
йилда бу солиқ 1 м3 учун 11 тийиндан 2,92 сўмни ташкил қилди. Қишлоқ ва сув 
хужалиги вазирлигининг маълу-мотларига кўра, 2000 йилда корхоналар ва аҳоли 

---

84 
томонидан фойдаланилган сув ҳажмининг фақат 10 фоизи учун солик туланган. 
Ягона ер солиғига утган аҳоли, қишлоқ хўжалиги корхоналари, солиқ солишнинг 
содцалаштирилган тизимини танлаган савдо, умумий овқатланиш корхоналари 
ҳамда кичик корхоналар бундай солиқни тўламайди. 
СФУ хизматлари учун олинадиган тўлов жуда паст (0,5-4 доллар), яъни фойдаланиш 
ва хизмат курсатишга кетган харажатларни қ оплат, учун етарли эмас. Қишлоқларда 
товар ишлаб чиқарувчиларга хизмат кўрсатиш инфратузилмаси (шартнома бўйича 
деҳқонлар ва фермер-лар ишлаб чиқарган товар сотиб олиш, уларга зарур товарлар, 
асбоб-ускуналар, материаллар ва ҳоказоларни етказиб бериш) ташкил этилмаган. Бу 
борада иқтисодий рағбат ва суғориладиган деҳқончиликда сувдан самарали 
фойдаланиш механизмлари қишлок хужалигида иқтисодий ислоҳотларни 
такомил-лаштириш зарурлигини белгилайди. 
Жаҳон банки томонидан турли давлатларнинг СФУ тажрибасини ўрганиш буйича 
ўтказилган тадқиқотлар СФУнинг хуқуқий асоси аник қонун-қоидалар, яъни рухсат 
бериш ва чора куришга оид қонунчилик, СФУ низоми, топши-риш туғрисида 
шартнома ва ҳоказо хужжатлар билан таъминланиши зарурлигидан далолат беради. 
Демак, СФУ сувдан фойдаланиш ва қишлоқ хужалик фаолияти соҳасида тўлақонли 
хужалик юритиш-иқтисодий субъект сифатида 
Куриб ЧИҚИЛИШИ 
лозим. 
Ноирригация тармоқларида сувдан фойдаланиш самарадорлигини ошириш 
механизмлари бирламчи сувдан фойдаланувчилар тарифлари ва сув хужалиги 
ташкилотлари 
билан 
шартнома 
мажбуриятлари 
тизими 
ҳисобидан 
такомиллаштирилмоқ да.