Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари

макро - 
ва 
микромайдонларга
ажратилди ва лексик-грамматик 
ифодаланишидаги дифференциал белгилари аниқ бир тизимга солинди; 
-турли тизимли тилларда (роман, герман, рус, туркий) модаллик 
категориясига нисбатан умумий ва илмий-назарий қарашларнинг 
дифференциал белгилари ва уларнинг семантик хусусиятлари махсус 
гуруҳларга ажратиб тавсифланди;
-француз ва ўзбек тилларида биринчи марта «реаллик» семантик 
категориясининг функционал аспектда содда гапларда морфологик, лексик ва 
синтактик ифодаланиши лисоний бирликлар ёрдамида таҳлил қилинди;
Тадқиқотнинг назарий ва амалий аҳамияти. 
Тадқиқотнинг назарий 
аҳамияти шундаки, унда француз ва ўзбек тилларида 
реаллик 
семантик 
категориясининг содда гапларда морфологик, лексик ва синтактик 
ифодаланиши ёритилди, модаллик категориясининг мантиқ ва тилда тутган 
ўрни аниқланди.
Тадқиқот натижаларидан назарий грамматика бўйича махсус курслар 
учун маърузалар матнини тайёрлашда, амалий грамматикадан дарслик ва 

---

10 
ўқув қўлланмалари яратишда, шунингдек, тадқиқот материали ва ундаги 
илмий хулосалардан тадқиқотчилар ўз диссертациялари ва илмий ишларида 
фойдаланишлари мумкин. 
Тадқиқотнинг тузилиши ва ҳажми. 
Диссертация кириш, икки боб, 
хулоса, фойдаланилган адабиётлар рўйхатидан иборат бўлиб, умумий ҳажми 
80 саҳифадан иборат. 
Диссертациянинг к
ириш 
қисмида тадқиқот мавзусининг долзарблиги, 
мақсади ва вазифаси, илмий янгилиги, шунингдек, тадқиқотнинг умумий 
методологияси ва услублари, предмети, назарий ва амалий аҳамияти асослаб 
берилди. 
Биринчи бобда 
мантиқ илмида модаллик категорияси назариясини да-
врма-давр
 
ривожланиши, қадимги юнон илм-фанида мантиқий модаллик 
категориясининг шаклланиши ва уларнинг Аристотель асарларида 
ривожланиш хусусиятлари кўриб чиқилди. Стоиклар мактаби вакилларининг 
мантиқий категориялар ҳақидаги илмий қарашлари ва уларнинг 
категорияларга берган семантик тавсифлари назарий таҳлил қилинди. Ўрта 
асрлар Абу Наср Форобий асарларидаги мантиқий категориялар ҳақидаги 
назарий қарашлар, de dicto ва de re модал қурилмаларининг мантиқ илмида 
қўлланиши ва уларнинг тилшуносликда «модус – диктум» тарзида 
ифодаланиши илмий асосланди. /арб Уйғониш даврида модаллик 
мантиғининг 
ривожланиши, 
Пор-Роял 
грамматикасидаги 
мантиқий 
категорияларнинг қўлланиши ва уларнинг семантик хусусиятлари, Г.В. 
Лейбницнинг модаллик категорияларига оид илмий қарашлари таҳлил 
қилинди.