Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚНИ

МОРФОЛОГИК ФАНЛАРНИ КЛИНИК ЙЎНАЛИШДА 
ЎҚИТИШ-ЗАМОН ТАЛАБИ 
 
проф. Э.Турсунов , доц.Н.Зокирова, 
магистр Г.Даулетова 
ТошПТИ 
 
Мустақиллик йилларидан илгари тиббий олийгоҳларга кирувчилар
асосан 10- синфни битирган мактаб ўқувчиларидан иборат бўларди,
ўқиш олти йиллик бўлиб, охирги олтинчи курс субординатура номи билан
ўқитиларди. Эндиликда таьлимда катта ислоҳотлар жараёни бошланди ва 
ҳамон давом этмоқда , ўқиш икки босқичлик- бакалавиатура ва 
магитратура босқичларидан иборат бўлиб, ўқиш жараёнига замонавий ва 
компьютер технологиялари кириб келди , мультимедиялар кўрсатиладиган 
бўлди.
Ўқув технологиясида кескин ўзгаришлар бўлдию, лекин биз 
ҳали билим сифатида кескин ўзгаришларга, кескин юксакликка эга 
бўлолмаяпмиз. Шунинг учун ҳам кейинги 10-15 йилликда талабаларнинг
билим сифатини яхшилаш мақсадида замонавий технологияларнинг турли 

---

828 
усуллари кириб келди, тарқатма материаллар бериш, турли алгоритмлар . 
органейзерлар, тестлар, кейслар, билимни баҳолашда жорий , оралиқ ,
якуний назоратлар ишлатиладиган бўлдик, компьтер технологиялари кенг 
қўлланадиган бўлди. Талабалар орасида юқори ихтидорли талабалар. жуда 
ихтидорли бўлмасада, кенг қамровга эга талабалар пайдо бўлишига 
эришдикку , лекин уларнинг сони талаб даражасида эмас. Бу ҳолатда
таьлим технологиясида изланишлар. янгиликларни қўллаш давом 
этавериши ҳақиқатдир.
Шуларни инобатга олган ҳолда, биз талабаларда мотивацияни 
кучайтириш, талабалар қизиқаётган клиник маьлумотларни қуйи 
курслардан , заминий морфологик дарсларни ўқитиш давридан бошлашни 
тавсия этишни лозим топдик . Бунга сабаб, институтга кирган талабалар
асосан лицей ва коллежларни битирган ёшлар бўлиб , уларда заминий ва 
клиник фанлардан анчагина тушунчалар бор, иккинчидан уларнинг 
пировард мақсади тезроқ клиник маьлумотларга , шифокорлик мақомига 
эга бўлишдир. Шунинг учун қўрқмасдан, айниқса морфологик дарсларни 
ўтиш давомида клиник йўналишда маьлумотлар бериш, ҳар бир 
мавзунинг клиник моҳиятини кенгроқ ёритишни замон талаби ва 
мақсадга мувофиқ деб биламиз.
Биз кейинги йилларда биргина чоп этилган ўқув
қўлланмаларида эмас ,балки дарс ўтиш давомида ҳам мавзуларнинг
клиник 
моҳиятига, 
айниқса 
эмбрионал 
тараққиёдаги 
туғма
норасолликларга, турли ёшда бўладиган структур- функционал
ўзгаришларга эьтиборни кўпроқ қаратдик. Масалан иккинчи курс 
талабасига ошқозон тузилишин ўтаётганда ошқозон дивертикули ,
пилоростенози, гастрит , ошқозон шиллиқ пардаси эррозияси хақида,
тушунча бериш мутлоқо мақсадга мувофиқ деб биламиз. Яна шуниси 
борки дарс бераётган ўқитувчининг ўзи бу ҳақда тўлиқ тушунчага эга 
бўлиши шарт.