|
(«Равон йўлларимизда адашаётганлар кимлар?». «ХХI аср», 2009 йил 6 август)
3.Ўз хоҳишингизга эрк берманг, ўқувчини ҳам унутманг.
С А В И К Ш У С Т Е Р
Яқингинагача тўғридан-тўғри эфирга чиқадиган “Свобода слова” (“Сўз эркинлиги”) ижтимоий-сиёсий телевизион шоуси билан кўпчилик телетомошабинларга манзур бўлган, профессионал аудитория – журналистлар, сиёсатчилар, зиёлилар томонидан бир оғиздан Россия эфири ва экранидаги энг намунали ток шоу сифатида эътироф этилган телевизион кўрсатув муаллифи Савик Шустер ягона ахборот маконига эга бўлган МДҲ мамлакатлари электрон журналистикаси шаклини ранг-баранг қилишга, мазмунини бойитишга катта ҳисса қўшган тажрибали журналистлардан биридир.
Савик Шустер ҳам, Владимир Познер ҳам, ҳатто ўша машҳур, асли белоруссиялик Ларри Кинг ёки америкалик негр қизи Опра Уинфри ҳам журналистика факультетларида таҳсил олган профессионал журналистлар эмас. Владимир Познер Москва давлат университетининг биология факультетини битирган бўлса, Савик Шустер врач, шифокордир.
Телевидениедаги бу шахсларни бир нарса бирлаштиради. У ҳам бўлса катта маҳоратга эга бўлгани ҳолда улар авваламбор виждонли, диёнатли, жасоратли, ҳатто ҳаёти хавф остида бўлганда ҳам Ҳақ гапни айтадиган ижодкорлардир.
Ўткир сиёсий мавзудаги суҳбатни кўнгилга тегмайдиган майин бир усулда, лекин мавзу мазмунини, у қанчалик қалтис ва долзарб бўлмасин, ҳас пўшламай очиқ ва ошкора олиб боради.
Савик Шустер 1952 йили Вильнюс шаҳрида ҳозирги Литва давлатининг пойтахтида футболчилар оиласида туғилган. Савикнинг отаси - “Спартак” (Вильнюс) футбол командасининг тренери эди. Савикнинг ўзи ҳам футболни жуда яхши кўрарди. Кичкина, тез чопадиган, тўпни рақиби оёғи остидан илиб олиб кетадиган, коптокни моҳирона ўйнатиб, рақиб дарвозасига энг кўп тўп киритадиган ҳужумчи эди. Савик даставвал, футбол бўйича Литва ўсмирлар терма командасида ўйнайди. Лекин, 17 ёшида қаттиқ травма олиб спортни ташлашга мажбур бўлади. Ўрта мактабни битиргач, у медицина институтига ўқишга киради. 1972 йили Шустерлар оиласи Канадага кетишга ижозат сўраб ҳукуматга мурожаат қилади. Лекин уларга Канадага эмас, балки тарихий ватани бўлмиш – Исроилга кетишга рухсат берилади. Савикнинг отаси аввал Исроил футбол командасига тренерлик қилади. Савик эса Исроил колхозлари бўлмиш – кибуцида меҳнат қилди. Савик консерва заводида ишлайди. Апельсин териш билан машғул бўлади. Клуб директори лавозимигача кўтарилади. Сўнгра Шустерлар Канадага кўчиб кетишади. У ерда Савик якшанба кунлари кир ювиш фабрикасида кир ювувчи бўлиб ишлайди. Бу даврдаги фаолияти ҳақида сўрашганда у одатда: “мен капитализм доғларини ювар эдим”, деб ярим ҳазил, ярим чин жавоб қайтаради. Кир ювиш фабрикасида кимдир эсдан чиқарган кийим-кечакларни кийиб юради. Ҳозирги Шустернинг энг қиммат, энг тоза, юксак модадаги кийимларни кийиш сабабини ана шу даврдаги руҳий ҳолати билан боғлиқ дейишади.
1976 йили Савик медицина институтини битиради ва иш сўраб Европа медицина муассасаларига мурожаат қилади. Унинг бу сўровига Италиянинг Флоренция шаҳридан ишга таклиф келади. Италияда у уйланади, унинг хотини ҳам врач. Бу ерда Савик диплом ёзиб, диссертация ёқлайди.
Лекин уни мухбирлар иши, журналист карьераси ўзига кўпроқ мафтун қилар эди. У Париждаги “Врачи без границ” (“Чегара билмас шифокорлар”) ташкилотига ишга киради.
1992 йили “Озодлик” радиоси Москвада ўзининг ваколатхонасини мухбирлар пунктини очади. Савик Шустер бу ердан тайёрлаган репортажларида собиқ Совет Иттифоқи ҳудудидаги тобора кескин тус олиб бораётган миллий муносабатлар, содир бўлаётган миллатлар аро конфликтлар ҳақида кўпроқ ёзади. У, бошқа демократик журналистлар қатори ўз репортажларида Россия ва Украина, Россия, Украина ва Қрим орасидаги баҳсли, жанжалли масалаларга, баҳс-мунозараларга ўз муносабатини билдирарди.
1996 йили Савик Шустерни “Свобода” радиосининг Москвадаги бюросига раҳбар этиб тайинлайдилар. Бу воқеадан сал илгарироқ Шустер Доғистондан тайёрланган материални эфирга бериш учун радиостанциянинг Москва бюроси раҳбарларини пора олганликларини ошкор қилган эди. Кўпчилик Шустерни одамлар билан чиқиша олмайдиган, ўзини тута олмайдиган, мураккаб табиатга эга бўлган шахс деб таърифлашади. Айни бир пайтда “Свобода” радиостанциясининг ҳозирги 80 фоиз энг профессионал ходимлари унинг иштирокида ишга олинганлиги, лавозимларга танланганлиги қайд қилинади. Худди шу Савик Шустер даврида радиостанциянинг кўпчилик ходимлари ҳақиқий журналистика амалиёти мактабини ўтишади. У юқори малакали журналистларга хос кўнгли тоза, жасур ва ўзи эътиқод қилган ишини албатта амалга оширадиган шахс. Ўзи врач бўлиб тилни чуқур билмаганлиги сабабли-ми ёки Ғарб журналистикаси анъаналарига қатъи риоя қилиб–ми, ҳарҳолда асосий
Do'stlaringiz bilan baham: |
