Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш

таъсирини ташлаб юбориш мумкин. Бунда тескари алоқа токлари
туфайли вужудга келадиган бузилишлар шунчалик кичик бўладики,
улар амалда телефон маълумотларининг узатилиш сифатига таъсир
қилмайди.
1.6.4. Электрик акс садо ҳодисасн
Абонент трактини нисбатан катта узунликдаги телефон
каналига улаш нуқталари (1.34-расмдаги а ва а1 нуқталар) да
номувофиқликнинг мавжудлиги электр акс садо токларининг пайдо
бўлишига олиб келади. Бу ҳодисанинг моҳиятини тушуниш учун
телефон каналини кўриб чиқайлик (1.34-расм), бу ерда ТУ -
транзит узайтиргичлар; ДТ^ - икки симли абонент трактидан турт
симли трактга ўтишни таъминловчи дифференциал тизимлар; ТЧК
- бир томонлама телефон частотали каналлар; а, а1 - абонент
трактини телефон каналига уловчи нуқталар.
Масалан, чапдан ўнгга (а нуқтадан а1 нуқтага) узатилаётган
сўзлашув сигналининг энергиясининг бир қисми ДТ2 дифти-
www.ziyouz.com kutubxonasi
зимнинг тўлиқ мувозанатлашмаганлиги (баланслашмаганлиги)
туфайли қабул қилишнинг охири (а1 нуқта) дан қисман қайтади.
1.34-расм. Электр акс садо ходисасининг пайдо бўлиш механизми.
Қайтган тўлқин тескари йўналишдаги каналга келиб тушади
ва сўзловчи абонентга вақт бўйича силжиган ҳолда қайтиб келади.
Бу вақт сигналнинг а ва а1 нукталари ўртасида тарқалиш вақтининг
иккиланганлигига тенг. Баъзи ҳолларда сўзловчи абонент ўзининг
сўзларини акустик акс садо ҳодисасига ўхшаш ҳодиса сифатида
қайтарилишини қабул қилиши мумкин. Шу тариқа сўзловчининг
биринчи акс садоси пайдо бўлади. ДТ1 ҳам тўлиқ, мувозанатлашмаганлиги
сабабли сўзловчининг биринчи акс садосининг токи
а нукгадан қисман қайтади ва қайтган тўлқин узатиш каналидаги а
дан а1 га келиб тушади. Натижада эшитувчининг биринчи акс