Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

Калит сўзлар: игна баргли дарахтлар, адвентив, арча унсимон қурти 
монофаг, дайди личинка. 
Бугунги кунда фан
-
техника таррақиёти жадал равишда ривожланиб 
бораётган бир пайтда табиий биоценозларда ҳам ўзгаришлар 
кузатилмоқда. Ҳукуматимиз томонидан экологик барқарорликни сақлаш, 
кўкаламзорлаштириш, ободонлаштириш ва ўрмончилик соҳаларини 
ривожлантиришга алоҳида эътибор бериб келинмоқда. Айниқса, манзарали 
дарахтларни экиш ва кўпайтириш биохилма
-
хилликни асрашда алоҳида 
аҳамият касб этади. 
Юртимизда игна баргли дарахтларни интродукция қилиш ишлари 
кенгайиб бораётганлиги билан бирга, уларнинг муҳофазаси ҳам кун 
тартибидаги долзарб масала бўлиб қолмоқда. 
200 

---

Игна
баргли дарахтларнинг мўътадил ўсиб ривожланишига арча 
унсимон қурти ҳам сезиларли таъсирини ўтказади.
 
Арча унсимон қурти адвентив ҳашаротлар сирасига киради. Илмий 
манбаларга кўра, айни ҳашарот дастлаб, 1953 йили Тожикистонда арча 
зараркунандаси сифатида қайд қилинган. Ўзбекистонда ушбу зараркунанда 
кейинги йилларда Сурхондарё вилояти орқали, бошқа жойларга 
тарқалмоқда
[2]. 
2018-
2021 йиллар давомида Андижон
вилоятининг айрим ҳудудларида 
арча унсимон қуртининг биологик ва экологик хусусиятларини ўрганиш 
бўйича тадқиқотлар олиб борилди. Материалларни йиғиш ва сақлаш 
Борхсениус услуби асосида бажарилди
[1].
Pseudococcus vovae 
Nass.
– 
яшаш тарзига кўра текинхўр. Озиқланиш 
хусусиятига кўра монофаг ҳисобланиб, ўсимликнинг игнабаргларида ва 
шохчаларида озиқланади. Асосий озуқа ўсимлиги 
– 
Juniperus 
L
.
саналади.
Тадқиқот учун материаллар Андижон шаҳрининг Камолот, 
Университет кўчалари ва Андижон давлат университетининг Ботаника 
боғи (11.09.2018 й. 
– 
30.04.2019 й.)даги арчалардан йиғилди.