Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

Табиий ландшафтлар.
Географ олимлар табиий ландшафтларни уч хил талқин 
қилишади. Д.Л.Арманд, Ф.Н.Мильков, В.И.Прокаев ва бошқалар табиий ландшфатларин 
табиий-ҳудудий комплексларнинг синоними сифатида талқин қилади. Д.Л.Арманднинг 
фикрича ландшафтни нафақат таксономик бирликларнинг сифатида балки бошқа 
бирликларнинг йиғиндиси сифатида ҳам қарайди. 
Ф.Н.Мильков табиий-географик районлаштириш нуқтаи-назардан ландшафтни 
район терминининг синоними сифатида қараш унчалик ҳам тўғри эмаслигини уқтиради. У 
умумий маънода географик комплексларнинг синоними сифатида қўлланилиши тўғрироқ 
деб тушунтиради. 
В.И.Прокаев “регион” тушунчасини исталган тип ва гуруҳларнинг ҳудудий асоси 
сифатида қарайди. Регион эса ўз навбатида “табиий комплекс”, “геосистема” ва 
“ландшафт”нинг умумий геокомплекси бўлишини уқтиради. 
Антропоген 
ландшафтлар.
ХХ 
асрнинг 
иккинчи 
ярмидан 
антропоген 
ландшафтлар алоҳида ўрганила бошланди. Бироқ антропоген ландшафтларнинг асосий 
ўрганиш объекти тушунчаси номувофиқликка эга бўлмоқда. Яъни, кўплаб тадқиқотчилар 
“антропоген ва табиий ландшафтлар ўртасидаги чегара қандай ажратиш”да ва “уларни 
ажратувчи асосий факторларни таснифлаш”да муқим, хал қилувчи қарорни қабул қилган 
эмаслар. Д.Л.Арманд умумий маънода инсон таъсир этган табиат қисмини антропоген 
ландшафт сифатида баҳолайди. 
А.Г.Милютин ландшафтларни фақат табиий ва антропоген қисмларга бўлади. 
Антропоген ландшафтларни селетеб ладшафтлар сифатида яъни шаҳар ёки геоурбанистик 
ладшафтлар сифатида қарайди. 
Э.П.Романова замонавий ландшафтларни 3 тизимга ажратади: табиий, хўжалик 
(антропоген) ва информацион. Ундаги хўжалик (антропоген) тизимда асосий объект 
сифатида аҳолининг жойлашуви ва ҳаёт даражасига эътиборни қаратади. 
А.Г.Исаченко ландшафтларни ўзгаришига кўра баҳолаб, уларни шартли равишда 
ўзгармаган, кучсиз ўзгарган, кучли ўзгарган ва маданий ландшафтларга ажратади. 
Шунингдек, унинг фикрича ҳозирги замон ландшафтларининг кўчлиги инсон фаолияти 

---

229 
натижасида маданий ландшафтларга айлантирилган. Бундай ландшафтларнинг энг асосий 
хусусияти: маҳсулдорлик, иқтисодий самарадорлик ва инсон ҳаёти учун қулай экологик 
шароитга эга бўлишидир дейди. Маданий ландшафтларнинг оптималлаштиришдаги 
муҳим вазифалардан бири, кишилар ҳаёти учун қулай бўлган экологик муҳитни сақлаш ва 
муҳофаза қилишдир [2]. 
И.Милюс, Б.И.Кочуров геоэкологик аҳамиятига кўра ландшафтларни гомоген 
(ўхшаш) гуруҳларга ажратиш орқали таснифлаш ўтказади. Бундай тадқиқотни 
Ю.И.Аҳмадалиев ландшафт асосида ер турлари ажратишда қзллайди ва антропоген 
ландшафтларни ўзгаришини баҳолаб, уларни гомоген гуруҳларга ажратади.