187
2-жадвал
Шўртангазкимё мажмуасидан чиқадиган молекуляр чиқиндилар миқдори
№
Полиэтилен
маркаси
Ишлатиш соҳаси
Қуйи молекуляр
полимер миқдори,кг
1
МФ-3
Плёнка олиш
300
2
2908
Яшик, бочка олиш
250
3
59 С
Сув учун идишлар
750
4
38 А
Дренаж трубалар
2000
5
44 Н
Ўтказгичлар изоляцияси
900
Мажмуа техналогияси 150 хилга яқин юқори, ўрта ва чизиқли қуйи
босим
полиэтиленларни ишлаб чиқаришга мўлжалланган. Ишлаб чиқарила-диган
полиэтиленнинг ҳар бир маркасини ишлаб чиқаришда ҳосил бўладиган чиқиндилар
йилдан-йилга кўпайиб бормоқда ва атроф-муҳитнинг ифлослантирмоқда.
3-жадвал
Шўртангазкимё мажмуасининг ишлаб чикариш ва маиший чикиндилари
Хақиқатда хосил
бўлган миқдори,
тонна
Цех номи
Чиқинди номи
Хавфли-
лик
даражаси
Норма,
РЭМ
бўйича,
тонна
2014й
2015й
Полиэтилен
Қуйи
молекуляр
полимер
3
1600
1050,76
1062,63
Ички сув
таъминоти
Оҳакли қолдиқ
4
1802,8
150,75
158,8
Полиэтилен
Ишлатилган
алюминий оксиди
4
875
500
620
Этилен
Сарғиш ёғлар
3
100
95
89,7
Бутун мажмуа ва
ишчилар
шахарчаси
буйича
Каттик
маиший
чиқиндилар
Заҳарсиз
600,8
557,57
526,102
Мажмуада ишлаб чиқаришдан ва хўжалик эҳтиёжидан ҳосил бўлган оқова сувлар-
ни тозалаш, оқова сувни тозалаш иншоотида амалга оширилади. Оқова сувни тозалаш
иншооти 94 м
3
/соат ёки суткада 2256м
3
ва бир йилда 18048
минг м
3
оқова сувни қабул
қилиш қувватига эга.
Мажмуадан чиққан оқова сувлар ифлосланиш даражасига кўра 4 оқимга бўлинади.
А)Кимёвий моддалар тутган оқава сувлар. Сарфи соатида 18 м
3
, суткада 432 м
3
Б) Ёғли оқова сувлар сарфи соатида 36 м
3
, суткада 864 м
3
.
В) Маиший оқова сувлар сарфи соатида 40 м
3
, суткада 960 м
3
.
Г) Минераллашган (рухсат этилган мейёр асосида тозаланган ) оқова сувлар. Сарфи
соатида 376 м
3
, суткада 9024 м
3
.
188
4-жадвал
Чиқинди оқова сувларнинг тақсимланиш миқдори.
2014й
2015й
Окова сувлар номи
М
3
/йил
Амалдаги
лойиҳада
Ҳақиқатда
Ҳақиқатда
Маиший оқова сувлар
320 000
229 021
224 678
Ёгли окова сувлар
288 000
233 789
273 325
Кимёвий моддалар тутган окова сувлар
144 000
50 306
50 709
Минерализацияланган оқова сувлар
3 008 000
1 415 354
1 538 365
Бу жадвалдан куриниб турибдики, маиший оқова сувлар, кимёвий моддалар тутган
оқова сувлар ва минераллашган оқова сувлар хажми амалдаги лойиҳада кўрсатилган
хажмдан анча паст. Ёғли оқова сувлар хажми эса меёрдан анча юқори. Оқова
сувни тоза-
лаш иншоотида ёғли оқова сувдан тозалаш қурилмаси мавжуд. Бу қурилма лойиҳа бўйича
соатига 36 м
3
, суткада эса 864 м
3
ёғли оқова сувни тозалаб бериш қувватига эга. Аммо бу
қурилмага сменада 864м
3
, суткада эса 1728 м
3
оқова сув қабул қилмоқда. Бу эса
лойиҳадаги сувнинг хажмидан икки баравар кўп. Ёғли оқова сувлари-нинг цехлар бўйича
тақсимланиши даражасини таҳлил қилинганда, БГХТ цехи суткада 728 м
3
, ойида 21840
м
3
, йилида эса 240240 м
3
ёғли оқова сув ташлайди. Полиэтилен цехидан суткада 178 м
3
,
ойида 5340 м
3
, йилида эса 58740 м
3
ёғли оқова сув ташланади.
Этилен цехидан суткада
180 м
3
, ойида 5400 м
3
, йилида эса 59400м
3
ёғли оқова сув ташланади. Жами тайёр
махсулот цехидан бир йилда тахминан 99000 м
3
ёғли оқова сув ташланади. Коллекторга
икки хил сув қўшилади.
Биринчи оким: Кимёвий моддалар тутган оқова сувлар аввал ёғ тутувчи сепаратор-
дан ўтиб, сўнгра физикавий, кимёвий усул, ниҳоят биологик усул билан тозаланади. 750
кишига мулжалланган Ишчилар шахарчасидан чиқадиган хўжалик оқова
сувлари эса
Жанубий Америкадан келтирилган Эйхорния (Еichhornia crassipes olms) каби сув ўти
ёрдамида биологик усулда тозаланади. Иккинчи оқим: минераллашган яъни сув
меъёрланган деб ҳисобланганлиги сабабли тўғридан-тўғри очиқ коллекторга ташланади.
Хулоса қилиб айтганда, Шўртангазкимё мажмуасининг ишлаб чиқариш жараёнида
турли хилдаги зарарли чиқиндилар чиқаради. Буларга, 1. Атмосферага –
углерод
оксидлари, азот оксидлари, олтингугурт оксидлари ва углеводородлар.
Олтингугурт II
оксидининг миқдори амалдаги кўрсатилган меёрдан бир неча баробар кўплиги
биосферамизга салбий таъсир кўрсатаётганидан далолат беради. 2. Қаттиқ ва суюқ
чиқиндилар – буларга алюминий оксиди,
силикагель, циклогексанни тозалашдан ҳосил
бўлган реагетлар ва қуйи молекуляр полимерлар чиқаради. 3.Оқова сувлар – маиший
оқова сувлар, ёғли оқова сувлар, кимёвий моддаларни тутган оқова
сувлар ва
минераллашган оқова сувлар тўлиқ тозаланмасдан очиқ коллекторга ташланади.
Чиқиндиларнинг атроф муҳитга тушиши натижасида атмосфера,
сув ва
тупроқларнинг ҳар-хил моддалар билан ифлосланиши кузатилади, натижада ўсимлик,
ҳайвон организмларига салбий таъсирлар кузатилади.
Do'stlaringiz bilan baham: