Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги вахабов абдурахим васикович

8.1.1-расм. Дунё мамлакатларида атмосферага чиқарилаётган СО
2
 
миқдорининг ўзгариши, млрд. тонна
213
. 
Жаҳонда “яшил иқтисодиёт”га ўтишни баҳолашнинг муҳим кўрсаткичи 
иссиқхона газлари эмиссияси миқдорини Париж битимида қабул қилинган 
213
BP Statistical Review of World Energy 2020 маълумотлари асосида тузилган. 
11,7
12,1
13,0
13,4
13,0
12,3
12,3
12,3
12,4
12,0
9,7
10,0
10,7
14,6
18,1
20,4
20,7
21,0
21,6
22,2
1990
1995
2000
2005
2010
2015
2016
2017
2018
2019
ИҲТТга аъзо мамлакатлар 
ИҲТТга аъзо бўлмаган мамлакатлар 

---

167 
мақсадли, яъни 1990 йил кўрсаткичига тенглаштириш ҳисобланади. BP 
маълумотлари 1990-2019 йилларда атмосферага чиқарилаётган СО
2
миқдори 
жаҳон бўйича 1,6 мартага ошгани ҳолда, ИҲТТга аъзо мамлакатларда 
103,3%га, ИҲТТга аъзо бўлмаган мамлакатларда эса 2,3 мартага ўсганлигини 
кўрсатмоқда. Саноат жиҳатдан тараққий этган мамлакатларда СО
2
миқдори 
11,7 млрд. тоннадан 12,4 млрд. тоннага қадар ошган бўлса-да, уларнинг 
жаҳондаги улуши 54,6%дан 35,2 %га қадар қисқарган (8.1.1-расм). Бу ҳолатни 
ривожланаётган мамлакатлар гуруҳининг айрим мамлакатлари (Хитой, 
Ҳиндистон)да саноатлашиш жараёнларининг жадал суръатларда амалга 
оширилаётганлиги ҳамда баъзи ривожланган мамлакатлар (АҚШ, Япония)да 
“яшил иқтисодиёт” тамойилларини ҳаётга тадбиқ этишда мақсадли 
дастурларнинг мавжуд эмаслиги билан изоҳлаш мумкин. 
Саноат жиҳатдан тараққий этган мамлакатлар томонидан иссиқхона 
газлари эмиссиянинг қисқариши асосан ЕИ ҳисобидан амалга ошганини 
кузатиш мумкин. АҚШ ва Япония улуши бу даврда сезиларли ошмаган бўлса-
да 1990 йил кўрсаткичига нисбатан қисқармаган. Биринчилардан бўлиб, “яшил 
иқтисодиёт”га ўтиш миллий дастурини қабул қилган Корея Республикасида 
эса СО
2
эмиссияси салкам уч бараварга ошган (8.1.2-ждвал).
8.1.2-жадвал