Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Клиник кўриниш. 
ЧГрК учун кўпроқ гематомали ва анча кам учрайдиган аралаш 
(гематомали-петехиал) қонталашлар хос. 
Анъанавий ЧГрК белгилари бошланадиган вақт – ҳаѐтнинг 1-куни, 
улар 3-4-кунга келиб кучаяди ва касалликнинг ижобий кечишида ҳаѐтнинг 1-
ҳафтаси охиригача йўқолиб кетади. Ошқозон-ичак қон кетишлари энг 
характерли – қонли қусиш (гематомезис) ва қон қўшилмалари бор нажас 
(мелена). Гематомезис қусуқ массаларида айрим қон тарамлари бўлишидан 
кучли қон қусиш ҳолатигача пайдо бўлиши мумкин. Мелена кунига 3-4 
марта, баъзан кўп миқдорда қонли нажаслар чиқиши билан ажралиб туради. 
Меленанинг дастлабки белгиларидан бири бўлиб тагликдаги нажас атрофида 
пушти рангдаги ҳалқанинг аниқланиши ҳисобланади. Ошқозон-ичак 
трактидан қон кетиши учраш тезлигининг юқорилиги ошқозон ва ўн икки 
бармоқли ичакнинг шиллиқ қаватида кортикостероидларнинг ошиб кетиши 
(туғруқ стресси оқибатлари), шунингдек, содир бўлиши кутилган ишемия 
(асфиксияда, ҲСИҚГ) натижасида пайдо бўлган кичикина ярачалар ҳосил 
бўлиши билан тушунтирилади. Шунингдек, ички аъзолардаги геморрагиялар, 
киндик ва бурундан қон кетишлари кузатилиши мумкин. Неврологик 
симптоматика ва ўткир буйрак усти етишмовчилиги симптомлари 
ривожланиши билан кечадиган бош мия ва буйрак усти безларидаги қон 
кетишлар энг хавфли ҳисобланади. Кучли қон кетишлар терининг ва шиллиқ 
қаватларнинг рангпарлиги, тахикардия, шоккача борадиган постгеморрагик 
камқонлик белгилари билан намоѐн бўлади. Тери ва тери ости 
клетчаткасидаги турли ўлчамлардаги қон кетишлар анчагина кам учрайди. 
Эрта ЧГрК нинг клиник хусусиятларига кўп ҳолларда учрайдиган 
терининг геморрагик синдроми хос, асосан ҳомиланинг олдин келган 
қисмида 
(петехиалар, 
экхимозлар, 
тери 
ости 
геморрагиялари, 

---

170 
кефалогематомалар, апоневроз ости қон кетишлари). Шу билан бирга, кеч 
ЧГрК учун калла ичи қон кетишлари хосдир. 
Кеч ЧГрК диарея, айниқса ѐғлар мальабсорбцсия синдроми билан, 
холестатик сариқлик, массив антибиотикли терапия сабабли қўзғатилиши 
мумкин.