Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Патогенези. 
Витамин К протромбинда (II омил), проконвертинда (VII омил), 
антгемофилик глобулин Вда (IХ омил) ва Стюарт омилида (Х фактор), 
шунингдек ивишга қарши механизмларда иштирок этадиган C ва S зардоб 
оқсилларида, остеокалцинда ва баъзи бошқа оқсилларда глютам ин кислотаси 
қолдиқларининг гаммакарбоксирланиш жараѐнини фаоллаштиради. Жигарда 

---

168 
витамин К етишмаслигида витамин К-боғлиқ омилларнинг (Protein induced 
by vitamin K-absence – PIVKA) нофаол ўтмишдошлари ҳосил бўлади, улар 
Cа
2
ионини боғлаб олишга ва қон ивишида тўлақонли иштирок этишга қодир 
эмас. Шундай қилиб, витамин К етишмаслиги учун қуйидагилар хос: 
– қон зардобида II, VII, IX, Х (PIVKA) омилларнинг нофаол 
ўтмишдошларини аниқланиши; 
– катталар даражасига нисбатан протромбин комплекси омиллари 
даражасининг 20% дан пасайиши. 
Бирламчи деб аталадиган витамин К га боғлиқ геморрагик синдромдан 
ташқари ЧГрК иккиламчи шакли ҳам бор. Бу жигар томонидан 
синтезланадиган ивиш омилларининг пасайиши, у янги туғилган 
чақалоқларда жигар шикастланишида (фетал гепатит, сафро қуйиқлашиши 
синдроми, ўт йўлларининг атрезияси ва бошқалар), шунингдек, унинг 
транзитор функционал етишмовчилигида кузатилиши мумкин. 
Таснифи. 
Х қайта кўриб чиқилган КХТга кўра қуйидагилар ажратилади: 
P50-П61. Ҳомилада ва янги туғилган чақалоқларда геморрагик ва 
гематологик касалликлар. 
P53 Ҳомиланинг ва янги туғилган чақалоқнинг геморрагик касаллиги. 
Янги туғилган чақалоқда витамин К етишмовчилиги. 
P54.0 Янги туғилган чақалоқда қонли қусиш. 
Истисно қилинади: она қонини ютиши сабабли (P78.2). 
P54.1. Янги туғилган чақалоқ меленаси. 
Истисно қилинади: она қонини ютиши сабабли (P78.2). 
ЧГрКГ нинг клиник таснифи. Бирламчи ЧГрК пайдо бўлиш вақтига 
кўра фарқланади: 
– эрта (қорин ичида ѐки ҳаѐтнинг биринчи 24 соатида ривожланади); 
– классик (ҳаѐтнинг 1-5-кунлари); 
– кеч (ҳаѐтнинг 2-8-ҳафтасида, кам ҳолларда 6 ойгача). 

---

169 
Учала шакл бирламчи ҳисобланади.