Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Зарурий овқат миқдорини ҳисоблаш
. Энергетик (калорияли) услуб 
билан аниқланади: 
– ҳаѐтнинг 1-кунидан 10-кунигача 10 ккал*m* n дан тайинланади, бу ерда m 
– тана вазни, кг да; n – бола ѐши, кунларда; ҳаѐтнинг 11-кунидан 20-кунигача 
калорийлик 100 дан 130 ккал/кг гача; 21-кундан 1 ойгача муддатда – 130 
ккал/кг дан 140-150 ккал/кг гача оширилади. 

---

71 
Озиқлантириш тезлиги боланинг тана вазнига, етилиш даражасига, 
умумий аҳволига боғлиқ. 7-8 марталик овқатлантириш қўлланилади, лекин 
кўрсатмаларга биноан овқатлантириш тезлиги кунига 10 мартагача 
кўпайтирилиши мумкин. 
Овқатлантириш усуллари: 
– кўкрак орқали – гестациянинг 35-37 ҳафтали чала туғилган чақалоқларда 
қониқарли 
аҳволида 
амалга 
ошириш 
мумкин. 
Кўкрак 
билан 
озиқлантиришдан олдин ва кейин болани тизимли тарзда тарозида тортиб 
кўриш зарурдир; 
– сўрғич орқали – постнатал адаптация даврида бузилишлар бўлмаган 
ҳомиладорликнинг 33-34 ҳафтасидан кейин чала туғилганларда (уларда 
сўриш рефлекси сўсайган) қўлланилади; 
– зонд орқали – қаншардан ханжарсимон ўсиққача бўлган масофага тенг 
узунликда киритилади, бунда зонд орогастрал (афзалроқ) ѐки назогастрал 
(ҳаво ўтиш йўлида қўшимча қаршилик яратади, апноэ ва брадикардияга 
сабабчи бўлади) киритилиши мумкин. 
Зонд орқали овқатлантиришга кўрсатмалар: гестация муддати 32-33 
ҳафтадан кам, сўриш ва ютиш рефлексларининг йўқлиги, ЎСВ, РДС 5 балл, 
вазн эгрилигининг яссилиги, туғруқ шикастига шубҳа, сўришда турғун 
цианоз пайдо бўлиши, қаттиқ ва юмшоқ танглай нусонлари. 
Зонд орқали овқатлантириш турлари: 
– болюсли (узку-узук) – зонд сутнинг бир марталик порцияси учун 
қўлланилади, сўнг дарров олиб ташланади. Сут секинлик билан, куч 
ишлатмасдан, оғирлик кучи бўйича берилади. Усул, томчилаб киритишга 
солиштирганда 
анча 
физиологик, 
сабаби 
гормонларнинг 
циклик 
чиқарилишига олиб келади, бу ОИТ ўсиши ва ривожланишини кучайтиради; 
– узайтирилган (томчилаб, микрооқимли) – зонд 3 кунгача бўлган муддатга 
қўйилади. Умумий аҳволи оғир ва ошқозонда димланишга бўлган мойиллиги 
бор, тана вазни 1500 г дан кам, шунингдек анча йирик болаларда 
қўлланилади. Адаптацияланган аралашма ошқозонга инфузион насос 

---

72 
ѐрдамида юборилади. Бу вазиятда аралашма она сутига қараганда афзалроқ, 
сабаби унинг стериллигини киритишнинг бутун давомийлигида сақлаш 
осонроқ. 
Зонд орқали озиқтлантиришда ҳар бир овқатлантириш олдидан 
ошқозондаги қолдиқ овқат ҳажмини текшириш керак. Агар у олдинги 
озиқлантириш ҳажмидан 10% дан ортиқ бўлса, сут миқдори 50% га 
камайтирилади ва кейинчалик аста-секин сут ҳажми кўпайтирилиб борилади. 
Озиқлантириш тартибини қайт кўриб чиқишга кўрсатмалар: қусиш, 
қайт қилиш, ясси ѐки салбий вазн эгрилиги, қорин дам бўлиши.