Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

ЧАЛА ТУҒИЛГАН ЧАҚАЛОҚЛАРНИ ОЗИҚЛАНТИРИШ. 
Чала 
туғилган 
чақалоқлар 
ОИТнинг 
анатомик-физиологик 
хусусиятларига эга, улар қуйидагилардан иборат. 
Сўриш ва ютиш рефлекслари ва уларнинг уйғунлиги гестациянинг 32-
34 ҳафтасигача ривожланмаган. Ошқозон ҳажми кам, кардиал қисмидаги кам 
ривожланган сфинктерга солиштирганда пилорик қисмининг тонуси устун. 
Ошқозон шираси секрецияси, кислота ҳосил қилиш ва пепсиноген 
ишлаб чиқариш имконияти пасайган. Ичак перисталтикаси фаоллиги паст, бу 
қорин дам бўлишига ва ичакларнинг кучли чўзилишига олиб келади. 
Оқсилларни парчалаш нотўлиқ. Лактаза фаоллиги камайган. Ҳатто 
чкқур чала туғилган болаларда ошқозон ости бези функцияси етарли 
даражада қолади. Углевод ва оқсил алмашинувида иштирок этадиган ичак 
ферментлари липолитик ферментларга қараганда анча эрта босқичларда 
шаклланади, шу муносабат билан чала туғилган чақалоқларда фекал ѐғнинг 
кучли экскрецияси қайд қилинади. 

---

70 
Биринчи озиқлантиришни тайинлаш муддатлари
. Биринчи 
қўшимча овқатлантиришни тайинлаш муддатлари қатъий индивидуал 
бўлиши керак. Болани биринчи марта овқатлантириш ҳақидаги савол 
боланинг гестацион ѐши ва клиник аҳволи ҳисобга олинган ҳолда ҳал 
қилинади. Энтерал озиқлантиришни иложи борича эрта бошлашга ҳаракат 
қилиш керак. Жуда ҳам кеч бошланган биринчи озиқлантириш бошланғич 
тана вазнининг йўқотилишини кучайтиради, электролит ва метаболик 
бузилишларга, ацидозга, дисбактериоз ривожланишига, турғун сўриш ва 
ютиш рефлексларининг секин шаклланишига олиб келади. 
Гестациянинг катта муддатларида чала туғилган ва нисбатан қониқарли 
аҳволдаги болаларга биринчи озиқлантиришни туғилганидан кейин 2-3 
соатдан кеч қолмасдан бошлаш лозим. 
Гестацион ѐши 34 ҳафта ва тана вазни 2000 г дан кам болаларда 
озиқлантиришнинг асосий тамойиллари – эҳтиѐткорлик ва босқисма-
босқичликдир. Шу билан бирга, тана вазни 1000-1500 г бўлган турғун 
болаларнинг кўпчилигида энтерал озиқлантириш 1-кун охирида бошланади. 
Биринчи овқатлантириш бошланишидан олдин клиник ҳолатни баҳолаш 
керак, агар бола Апгар шкаласи бўйича 1-5 балл билан асфиксияни бошидан 
ўтказган бўлса озиқлантиришни бироз қолдириш лозим, болага паретнтерал 
озиқлантириш тайинланиб, метаболитик бузилишларни коррекциялаш 
чоралари кўрилиши зарур; сўрғич орқали овқатлантириш учун нафас олиш 
тезлиги дақиқасига 60 тадан, зонд орқали овқатлантириш учун дақиқасига 
60-80 тадан ошмаслиги керак.