|
Ташхислаш
.
Ташхислашда етакчи клиник симптомлар бўлиб чап қоринча устунлиги
билан умумий юрак етишмовчилигининг белгилари ҳисобланади. Тинчлик
вақтида ҳансираш ортиб боради, бола безовталанади, йўтал пайдо бўлади,
айниқса кечаси, тери қопламларининг «мармарлиги», тахикардия,
тўқималарнинг пастозлиги ва жигар кенгайиши, олигурия пайдо бўлади.
Юрак етишмовчилигининг клиник белгилари янги туғилганлик давридаѐқ
пайдо бўлиши мумкин.
Кўкрак қафаси рентгенограммасида кардиомегалия аниқланади, юрак
сояси одатда шарсимон, бу унинг бўлимларининг кенгайиши ва
гипертрофияси туфайли юзага келади. Аускултация пайтида юрак тонлари
буғиқлашган, ҳолатларнинг ярмида юрак чўқисида ва 5-чи нуқтада нисбий
митрал қопқоқ етишмовчилиги билан боғлиқ систолик шовқинлар
эшитилади, ҳар доим тахикардия бор. ЭКГдаги ўзига хос ўзгаришлар бўлиб
синусли тахикардия, ригид маром, баланд тор QRS комплекЎАСри, чап
қоринчанинг зўриқиш белгилари, манфий Т-тишчалар ва чап узатмаларда ST
сегментининг пастга силжиши, электр ўқининг чап томонга бир оз силжиши
(янги туғилган чақалоқ учун ЮЭЎнинг чапга силжиши нормал ЭКГ тури
448
бўлади). Эктопик маром бузилишлари ва ўтказувчанлик функциясининг
бузилиши одатда эрта туғма кардитга хос эмас.
Юрак УТТда чап қоринчанинг қисқариш функцияси пасайиши, юрак
камераларининг дилатацияси (асосан чап бўлимлар), баъзи жойларда
миокард гипокинези белгилари, эндокард ва миокардда фиброз жойлари.
Эрта туғма кардитларда қоннинг лаборатор кўрсаткичлари одатда
ўзгармаган.
Агар болада юқорида баѐн қилинган клиник манзара бўйича юракнинг
ва томирларнинг бошқа туғма нуқсонлари аниқланмаса, унда “эндокардиал
фиброэластоз” ташхиси асосланган бўлади.
Башорат ѐмон, юрак етишмовчилиги кучайиб боради, болалар эрта
ѐшда ҳалок бўлишади, камдан–кам ҳолларда 4 ѐшгача яшашади. Бундай
ҳолларда фақат юрак трансплантацияси радикал ѐрдам беради.
Эрта туғма кардитни (эндокардиал фиброэластоз) иккиламчи
фиброэластоздан дифференциация қилиш лозим, у юрак ва томирларнинг
туҳма нуқсонлари шароитида ривожланиши мумкин.
Шундай қилиб, алоҳидаланган кучли аорта стенози ѐки алоҳидаланган
кучли аорта коарктацияси каби ЮТН оқибатида фиброэластоз етарлича тез
ривожланиши мумкин. Бундай ҳолатларда юракнинг УТТ жараѐнни
ташхислашда ҳал қилувчи рол ўйнайди.
Иккиламчи фиброэластоз ҳам чап тож артериясининг ўпка
артериясидан ғайритабиий тарзда чиқиши (Бланд–Уайт–Гарланд синдроми)
каби юрак томирлари нуқсони шароитида ривожланиши мумкин. Ушбу
нуқсонда
тожсимон
артериялар
орасидаги
анастомозлар
яхши
ривожланмаган, айниқса чап қоринчанинг олдинги девори соҳасида,
субэндокардиал қон оқими “азият чекади”. Шу муносабат билан чап
қоринчада эндокард фиброэластози ривожланади, у бола туғилгандан кейин,
одатда биринчи 3 ойда ўзини намоѐн қилади. Чап тожсимон артериянинг
ғайритабиий чиқиши бор болаларнинг ярмида тўсатдан кескин безовталик
449
кузатилади, у ҳансираш, рангпарлик, терлаш кучайиши билан намоѐн бўлади,
баъзан булар касалликнинг дастлабки белгилари ҳисобланади. Бундай
хуружлар юрак қон айланишининг бузилиши билан боғлиқ ва моҳияти
бўйича стенокардия хуруждаридир (миокард ишемияси), бу шундай
болаларда бажарилган аутопсия маълумотлари (эски ва янги миокард
инфаркти белгилари) билан тасдиқланади. Бундан ташқари, юрак
етишмовчилиги кўринишлари секин-аста ортиб боради, дастлаб чап қоринча,
сўнгра умумий. АОЛКА да ЭКГ ва коронарография асосий диагностик
аҳамият касб этади. ЭКГда ЮЭЎнинг чапга кучли оғиши, I, AVL, V5–6
узатмаларида чуқур Q тишча қайд қилинади. Бундан ташқари, V3–4
узатмаларида Р тишча йўқлиги, кўкрак узатмаларида ST сегментининг
изочизиқдан кўтарилиши хос. Ташхис юракнинг УТТ ва коронар
ангиография билан тасдиқланади.
ЧКААЧ ташхиси тасдиқланганда шошилинч жарроҳлик тузатиш
кўрсатилади, бу беморнинг умрини узайтириши мумкин. Жарроҳлик
тузатишсиз болалар тезда (кўпинча тўсатдан) ўлишади. Жарроҳлик
даволанишдан кейин беморларга юрак гликозидлари, диуретиклар,
антикоагулянтлар ва томир препаратларини узоқ муддатга тайинлаш керак.
Даволаш
.
Эрта туғма кардитли болалар деярли ҳаѐтнинг охиригача 0,05 мг/кг
тана вазнига тўйинган дозада юрак гликозидларини (дигоксин ѐки изоланид)
олишга
мажбурдирлар.
Зарурат
бўлганда
терапияга
диуретиклар
(верошпирон
фуросемид,),
калий
препаратлари
(панангин),
ААФ
блокаторлари (каптоприл) қўшилади. Бундай беморлар доимий равишда
болалар кардиологларида диспансер ҳисобда бўлишади, уларга ЭКГ динамик
назорати ва юракнинг УТТ ўтказилади, терапия коррекцияланиб борилади.
Кечки туғма кардит ҳомиладорликнинг охирги уч ойилигида
(ҳомиладорликнинг 7-ойидан кейин) ҳомила шикаст етказувчи агентга
нормал яллиғланиш реакцияси билан жавоб бера олганда пайдо бўлади.
450
Миокарддаги яллиғланиш орттирилган миокардит бор болалардаги каби
давом этади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
