Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

ЯНГИ ТУҒИЛГАН БОЛАНИНГ АНАТОМИК-ФИЗИОЛОГИК 
ХУСУСИЯТЛАРИ. 
Янги туғилган болани бирламчи кўрикдан ўтказиш. 
Бола туғилиши биланоқ туғруқ бўлимининг болалар палатасида 
мумкин бўлган патологияни аниқлаш ва умумий ҳолатини баҳолаш 
мақсадида бирламчи текширув ўтказилади. Хонадаги ҳаво ҳарорати 24-26 
(28)°C бўлиши керак, йўргаклаш столи юқоридан, пастдан ва ѐн 
томонларданнурли иситиш манбаи билан иситилиши ва бола қуруқ бўлиши 
керак. Янги туғилган чақалоқларни кўздан кечириш 22-24 (26)°C ҳаво 
ҳароратида иситиладиган йўргаклаш столида ѐки кувезда ўтказилади. Янги 
туғилган чақалоқни текшириш сабр, эҳтиѐткорлик ва юмшоқ муомалани 
талаб қилади. 

---

21 
Ташқи кўриниши. 
Соғлом вақт соатида янги туғилган чақалоқ учун беозор юз ифодаси 
хос. Текширувнинг бошланиши кўпинча баланд ҳиссий қичқириқ билан 
кечади. Соғлом боланинг қичқириш давомийлиги қўзғатувчининг (очлик, 
сезги ѐки оғриқ қўзғатувчилари) таъсирига мос келади, таъсир йўқ қилиниши 
билан тез орада қичқириш тўхтайди. Касал боланинг қичқириғи ҳам 
кучлилиги, ҳам давомийлиги бўйича баҳоланади. Оғир чала туғилган болада 
кучсиз қичқириқ ѐки унинг йўқлиги неонатологни ташвишга солмайди. 
Афоник қичқириқ жонлантириш тадбирларни амалга ошириш натижаси 
(товуш бойламларининг шикастланиши) ѐки марказий асаб тизимининг 
шикастланиши оқибати бўлиши мумкин. Янги туғилган чақалоқ 
қичқиришининг хусусиятлари алмашинув бузилишлари ва баъзи ирсий 
касалликлар (Даун касаллиги, «мушук қичқириғи» синдроми, АГС, 
гипотиреоз) ташхисида ѐрдам бериши мумкин. 
Янги 
туғилган 
чақалоқнинг 
ҳаракатлари 
ортиқча, 
мувофиқлаштирилмаган. Букувчи мушаклар тонусининг физиологик 
кучайиши хос, бу боланинг ҳолатини (флексия ҳолати, эмбрион ҳолати) 
белгилайди: бош енгилгина кўкрагига яқинлашган, қўллар тирсак 
бўғимларида букилган ва кўкрак қафасининг ѐн юзасига тақалган, қўл 
панжалари муштча бўлиб тугилган. Оѐқлар тизза ва тос-сон бўғимларида 
букилган, бола ѐнбош ҳолатда бўлганда бош баъзида орқага ташланган. Оѐқ-
қўлларнинг ва энгакнинг майда беўлчов треморлари ҳаѐтнинг дастлабки уч 
кунида соғлом бола учун одатий ҳолдир. Соғлом туғилган чақалоқнинг юз 
ифодаси ва ҳолати ҳомиланинг туғилиш вақтидаги ҳолатига боғлиқ. Бошнинг 
ѐзилган ҳолатда (фронтал, юз) туғруқ йўлига киришида чақалоқнинг юзи 
шишган, кўп сонли петехиялар бўлиши мумкин, бош одатда орқага 
ташланган. Тос ҳолатида келишида оѐқлар тос-сон бўғимида кескин букилган 
ва тизза бўғимларида ѐзилган ҳолатда бўлади. 

---

22