Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Бабинский рефлекси
– оѐқ панжасининг кафт юзасини штиръхли 
қитиқлаш бармоқчаларнинг ѐзилиш ва бир-биридан елпиғичсимон 
узоқлашишига олиб келади. 
Верком рефлекси
– оѐқ панжасининг II-III бармоқларининг 
ѐстиқчаларини босиш бармоқларнинг кафт томонга букилишига олиб келади. 
Юз ифодаси. 
Норози, «оғриқли» юз ифодаси янги туғилган чақалоқларнинг кўпгина 
касалликларига хос. Безовталанган юз ифодаси, «қўрққан» нигоҳ ѐки 
гипомимик, баъзида ниқобсимон юз кўпинча субарахноидал қон талашларда, 
мия гипоксиясида ва билирубинли энцефалопатияда кузатилади. Туғруқ 
вақтида ҳомила ҳолати хусусиятлари, юз нерви шикастланишларига боғлиқ 
ҳолда чақалоқнинг юзи ассиметрик бўлиши мумкин. 
Бош.
Янги туғилган чақалоқларда калла қутиси шакли мия қисмининг юз 
қисмидан устунлиги билан ажралиб туради. Янги чала туғилган чақалоқларда 
калла қутиси шакли гидроцефалик шаклга ўхшаши мумкин, чунки улар учун 
миянинг жадал ўсиши ва нисбатан каттароқ бош ҳажми мавжудлиги хос. 
Уларнинг кўпчилигида калла қутисининг суяклари битишмаган, катта 
лиқилдоқ очиқ (ўлчами 1-2 см), чоклар ѐпиқ, бироз кенгайган ѐки бир-
бирининг устига чиқиши (дискомплектация) мумкин, бу бола туғруқ жараѐни 
ва унинг чўзилган даврли кечганлиги учун хос. Туғруқ кечишининг 
хусусиятларига боғлиқ ҳолда бош шакли ҳар хил бўлиши мумкин: 
долихоцефалик (олд томондан орқа томонга чўзилган), брахицефалик (қисқа 
бошли) ѐки нотўғри (ассиметрик). Бошнинг нормал шакли, одатда ҳаѐтнинг 
1-ҳафтасида тикланади. Лиқилдоқнинг бўртиб чиқиши калла ичи босими 
ошиши, менингит ѐки гидроцефалия билан боғлиқ бўлиши мумкин. 
Сувсизланишда лиқилдоқлар ботиб кетади. Соғлом вақтида туғилган болада 
бош айланаси 32-37 см ни ташкил қилади. 

---

24 
Кўзлар.
Ҳаѐтнинг биринчи кунларида янги туғилган чақалоқнинг кўзлари 
деярли ҳар доим ѐпиқ бўлади. Бола чайқатилганда кўзлар ўз-ўзидан очилиб, 
ѐпилади, бу лабиринт рефлексларининг кўриниши сифатида хизмат қилади. 
Қорачиқларнинг диаметри 3 мм дан ошмайди. Склера одатда оқ рангда. Чала 
туғилган чақалоқларда склера кўкиш бўлиши мумкин, чунки улар ингичка. 
Агар склера ѐрқин кўк рангда бўлса, унда такомиллашмаган остеогенезни 
истисно қилиш керак. Даун синдромида рангдор пардада кўпинча Брашфилд 
доғлари (рангдор парда гўѐ туз ва қалампир сепилганга ўхшайди) кузатилади. 
Субконъюнктивал қон кетишлар (конъюнктиванинг майда капиллярларининг 
ѐрилиши) соғлом туғилган чақалоқларда ҳам пайдо бўлиши мумкин, аммо 
кўпинча бу травматик туғруқлар натижасидир. Ҳаѐтнинг биринчи кунларида 
ўз-ўзидан пайдо бўладиган горизонтал нистагм (кўз олмаларининг ихтиѐрсиз 
майда амплитудали пирпирашлари), «қуѐш ботиши» симптоми кузатилиши 
мумкин.