Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Таснифи
. 
X қайта кўриб чиқилган КХТга кўра ажратилади: 
Р37.2. Неонатал (диссеминирланган) листериоз. 
Клиник манзараси
. 
Клиник кўринишлар пайдо бўлиш муддатлари зарарланиш усулига 
боғлиқ. Йўлдош орқали инфицирланганда септик жараѐн туғилишдан 
кейинги дастлабки (1-4-) кунларда ривожланади. Интранатал зарарланганда 
биринчи клиник кўринишлар бола ҳаѐтининг 7-кунидан кейин пайдо бўлади. 
Агар инфицирланиш йўлдош оқрали содир бўлган бўлса, бола одатда чала 
туғилади, баъзида ҚРОҚ ѐки гипотрофия билан. 80% ҳолатларда касаллик 
симптомлари туғилгандан кейинги биринчи кунларда юзага келади – 
боланинг аҳволи тўсатдан ѐмонлашади, бу тана ҳарорати ошиши, безоталик, 
респиратор дистресс-синдром, умумий цианоз, тортишиш синдроми билан 
намоѐн бўлади. Энг характерли белги бўлиб зотилжам ривожланиши билан 
давом этадиган ўпкалар шикастланиши ҳисобланади. Интранатал 
зарарланишда МНТ шикастланади ва менингит ҳамда менингоэнцефалит 
кўринишлари пайдо бўлади. 
Янги туғилган чақалоқларда касалликнинг кейинги кечиши жуда ҳам 
тез динамика билан тавсифланади ва сепсиснинг клиник кўринишлари – 
сариқлик синдроми ҳодисалари ва гепатоспленомегалия билан келган жигар 
ва талоқнинг шикастланиши билан бирга кечади. Терида тугунчали 
тошмалар, папулез-розеолоз, камроқ геморрагик тошмалар аниқланади. 
Нафас олиш бузилишлари (РДС, апноэ хуружлари) ва юрак-қон томир 

---

252 
тизими ишкастланишлари хос. Бола овқатдан бош тортади. Унда диарея 
(сувсимон-яшил қон аралаш нажас), қайт қилиш пайдо бўлади, мушак 
тонуслари ортади, тортишишлар, гидроцефалия белгилари пайдо бўлади. 
Ҳалқум, муртаклар, томоқ шиллиқ пардасида ўлчами 1-3 мм бўлган майда 
кул ранг-сариқ тугунчалар (листериомалар) аниқланади. 
Клиник жиҳатдан листериознинг қатор шакллари фарқланади: 
септицемик (янги туғилган чақалоқ организмининг паст реактивлигида) ва 
чегараланган (менингеал, ўпка, жигар ва бошқа – етарлича иммунитетда). 
Тери ва конъюнктивал шакллари алоҳида ажратилган. Қатор ҳолларда туғма 
листериоз туғилишдан кейин дарров пайдо бўлмайди, бола ҳаѐтининг 3-
ҳафтасида юзага чиқади, сабаби бироз вақт у латент тарзда кечади. 
Агар листериоз туғилганан кейинги биринчи кунларда намоѐн бўлса, 
унда инфекция одатда ўткир ўтади. 
Туғма листериозда ўлим ҳолатлари ўз вақтида даволанмаса 50-80% га 
тенглашади.