¤збекистон республикаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

IX	-	0	1	2	3		4			5-6		7	8
9-10
X	-	0	1	2	3		4			5		7	8	8-10
XI	0	1	2	3-4	5		6			7		8	9	10
11-12 ёшдаги қиз болалар учун меъёрлар
Шахс-хусусияти	10 балли шкаладаги баллар
	I	2	3	4	5	6		7	8		9		10
I	0-2	3	4	5	6	7		8	9		9		10
II	0	1	2	3	4-5	6		7	8		9		10
III	0	1	2	3-4	5	7		8	9		10		10
IV	0-1	2	3	4	5	6		8	9		10		10
V	0-!	2	3	4	5	6		7	8		9		10
VI	0	1	2	3	4	5		6-7	8		9		10
VII	0-]	2	3	4	5-.0	7		8	9		!)
VIII	0-2	3		4	5	6		7	8		9		10
IX	По	I	2	3	4	5		6-7	8		9		10
X	0	1	2	3	4	5		6-7	8		9		10
XI	0	1	2-3	4	5	6		7	8		9		10

12.2. ОТА-ОНА, ТАРБИЯЧИ ВА ЎҚИТУВЧИЛАР УЧУН СЎРОВНОМА

Болаларнинг мулоқатчанлик сифатларини экспертлар томонидан баҳоланишини ўрганишга хизмат қилувчи ушбу методика ота-она, ўқитувчи ва тарбиячиларга мўлжалланган. Сўровнома таркиби билан яхшироқ танишиш мақсадида алохида жадвал тайёрланган бўлиб, унинг чап томонидан шахс сифатлари, ўнг томонида эса саволнинг тартиб номери ўрин олади.

Шахснинг баҳоланаётган сифати	Сўровноманинг мос келувчи саволлари номери
Мулоқотчанлик	2,3,4
Ташкилотчилик қобилияти	5
Бошқа болалар билан ўзаро муносабатлари	6
Альтруизм (бошқаларга ёрдам бериш)	7
Эмпатия (ҳамдард бўла олиш)	8
Тажовузкорлик	9
Ёрдамга муҳтожлик	10
Тез хафа бўлиш	11
Ростгўйлик	13
Адолатпарварлик	12
Хушмуомалалик	14
Итоаткорлик	16
Мустақиллик	17
Қатъиятлилик	18
Меҳнатсеварлик	19
Ўзига ишонч	20

СЎРОВНОМА МАТНИ

1. Боланинг исми ва фамилияси, туғилган йили.
2. Фарзандингиз катталар билан тез мулоқотга киришадими? А) жуда
Б) унчалик эмас
В) умуман мулоқотчан эмас.
3. Фарзандингиз болалар билан яхши мулоқотга киришадими? А) жуда мулоқотга киришувчан, кўп ҳолларда ёлғиз эмас, улар
билан ўйнашни афзал кўради.
Б) унчалик эмас, кўп ҳолларда ёлғиз ўйнашни афзал кўради.
В) баъзан болалар билан, баъзан ёлғиз ўйнайди.
4. Агар фарзандингиз мулоқатчан бўлса,
А) ўзидан катта болалар билан
Б) тенгдошлари билан
В) ўзидан кичиклар билан ўйнашни хуш кўради.
5.Ўйинда фарзандингиз ўзини қандай тутади?
А) турли ўйинлар ташкил қилади, бошқа ўйинларда ўз ролини олади.
олдинда етакчи ва иккинчи даражали ролларни бирдай қаради.
В) кўпинча иккинчи даражали ролларни бажаради.
6. Фарзандингиз бошқа болалар билан қандай муносабатда бўлади?
А) тез дўстлаша олади ва жанжаллашмай ўйнайди Б) тез-тез жанжаллашиб туради.
7. Фарзандингиз ўйинчоқларини бошқа болалар билан бирга ўйнайдими?
А) бажонидил беради.
Б) баъзан беради, баьзан эса йўқ.
В) бермайди.
8. Фарзандингиз бошқаларга ҳамдард бўладими?
А) бошқаларга ҳамдардлик билдиради, бирор нарсадаи хафа бўлганларни овутишга ҳаракат қилади. Б) баъзан. В) деярли ҳеч қачон ҳамдард бўлмайди.
9. Бошқа болаларни хафа қиладими?
А) кўп ҳолларда. Б) баъзан В) ҳеч қачон.
10. Катталардан тез-тез хафа бўлиб турадими? А) кўп ҳолларда.
Б) баъзан. В) ҳеч қачон.
11. Болангиз тез хафа бўладими? А) жуда аразчи
Б) баъзан
В) аразчи эмас.
12. Фарзандингиз ҳар доим ҳам адолатпарварми? А) ҳар доим
Б) баъзан
В) кўп ҳолларда адолатпарвар эмас.
13. Фарзандингиз ҳар доим рост сўзлайдими? А) ҳар доим
Б) баъзан
В) кўпинча ёлғон гапиради, алдайди.
14. Фарзандингиз доимо хушмуомалами? А) ҳар доим
Б) баъзан В) ҳеч қачон.
15. Фарзандингиз ҳар доим итоаткорми? А) ҳар доим
Б) баъзан В) ҳеч қачон.
16. Фарзандингиз мустақилми?
А) тўла мустақил, ҳамма нарсани ўзи қилишни ҳохлайди. Б) баъзан.
В) мустақил эмас, кўп ҳолларда унинг учун бошқалар қилишини ҳоҳлайди.?
17. Фарзандингиз қатъиятлими ?
А) Ҳар доим бошлаган ишни охирига етказади, қатъиятли.
Б) Баьзан.
В)Йуқ, одатда бошлаган ишни охирига етказмайди.
18. Фарзандингиз меҳнатсеварми?
А) жуда меҳнатсевар, унга топширилган ишини ўз вақтида бажаради.
Б) баъзан.
В) кўп ҳолларда дангасалик қилади.
19. Фарзандингиз ўзига ишонадими?
А) Ўзига ишонади.
Б) Тўла ишонади
В) Ўзига ишонмайди.

Кичик мактаб ёшидаги болага баҳо берувчи сифатида фақат ота-она эмас, балки бошқалар ҳам иштирок этиши мумкин.

Ота-оналардан сўровнома ўтказмасдан аввал суҳбат орқали боланинг хусусиятлари ҳақидаги фикрини билиб олиш керак. Чунки уларнинг баҳоси кўпинча субъектив табиатга эга бўлади.


НАТИЖАНИ БАҲОЛАШ
Сўровноманинг жавобларидаги «а» қисми - 10 балл, «б» қмсми - 5 балл, «в» қисми - 1 балл билан баҳоланади. Тўпланган баллар йиғиндиси 18 га бўлинади. Натижага кўра боладаги мазкур сифатларнинг ривожланиш даражаси ҳақида хулоса чиқарилади.


КИЧИК МАКТАБ ЁШИДАГИ БОЛА РУҲИЙ ТАРАҚҚИЁТИ ДАРАЖАСИ ҲАҚИДА ХУЛОСА ТАЙЁРЛАШ

Кичик мактаб ёшидаги бола руҳий тараққиёти даражаси ҳақида хулоса чиқариш учун билиш жараёнлари, шахс сифатлари ва шахслараро муносабатларни ўрганиш натижаларини таҳлил қилиш на умумлаштириш керак. Тадқиқот натижалари махсус индивидуал картага тўлдириб борилади. Мана шу картадаги маълумотларга асосланиб психолог боланинг мактабга тайёр ёки таёр эмаслигини, мактаб таълимига қай даражада тайёрлигини аниқлаши мумкин.

Мактаб таълимига билиш жараёнлари - идрок, хотира, тафаккур, диққат, хаёл ва нутқ ривожланиши бўйича 5 - баллдан кам бўлмаган натижага эга болалар тайёр ҳисобланади. Ундан кам балл тўплаганлар мактаб таълимига тайёр эмас.
7 баллдан юқори кўрсаткич мактаб таълимига жуда яхши тайёргарлик даражасини билдиради.
Шахсий тайёргарлик даражаси - «Шахс сифатлари» ва «Боланинг индивидуал-шахслараро муносабатлари» устунидаги натижаларга қараб аниқланади.
Олинган натижалар асосида ота-она, ўқитувчи ва тарбиячилар учун махсус тавсиялар ишлаб чиқилади. Бу хулоса ва тавсиялар ҳам махсус жадвал шаклида бўлиб, унда энг яхши ривожланган сифатларга алоҳида эътибор берилади. Шунингдек, жалвалга бундан буён бола билан олиб бориладиган якка тартибдаги ишлар ҳақида психологик-педагогик тавсиялар ҳам ёзиб қўйилади.
Мактабга қабул қилинаётган ва кичик мактаб ёшидаги боланинг индивидуал-психологик ривожланиш картаси
Боланинг исми ва фамилияси_________________________
гуруҳ ёки синфи_
ёши (дастлабки текширув вақтидаги)_

		21-жадвал
Боланинг		Мак		Диққат												ХОТИРА
теварак атроф-даги уму-мий йўналиши ва маи-ший		таб таъл ими га муно-са-бат		Маҳсул-дор-лиги ва бар-қа рор-лиги			Тақ-сим-ланиши				Кў чи ши			Ҳажм и		Кўриш			Эши-тиш			Бавосита					Эсда қолдириш динамикаси
билимлар бойли-ги																Ҳа жм и		Тезкор	Ҳа жм и	Тезкор							Маҳсул-дор- лиги	Динамик- лиги
1		2		3			4				5			6		7		8	9	10		11					12
13	14		15					16					17				18		19			20				21
Нутқ									Шахс хусусиятлари (Кэттелл												тести)
Пассив сўз бойлиги	Фаол сўз бойли-ги				I	11			III	1У		У			У1 УП				УШ		IX IX		XI
22	23								25

Индивидуал шахслараро

Хусусиятлари

(ота-она, тарбия^1

ва

ўқитувчи фикри