Њзбекистон республикаси олий ва њрта махсус таълим вазирлиги

Кичик термин – силлогизмнинг кичик асосида жойлашган тушунча бўлиб, у
хулосанинг субъекти бўлиб келади.
Классификация – (лот. classis – туркум, facio - бажараман) предметларни муҳим
белгиларга қараб туркумлаш. Бунда предметлар бир – бирига ўхшашлиги ва
фарқига қараб синфларга бўлинади ва жойлаштирилади. У табиий ва сунъий,
илмий ва ёрдамчига бўлинади.
Конструктив мантиқ – ҳозирги замон математик мантиғининг оқимларидан
биридир. Бунда у воқеликни конструкция қилиш асосида ўрганади.
Контраст – (француз contracte – кескин қарама - қаршилик) – бирор нарса ҳодиса
ўртасидаги кескин фарқ, қарама – қаршилик.
Кузатиш – бевосита идрок қилиш орқали нарса ва ҳодисаларни қандай бўлса,
шундайлигича табиий асосда ўрганиш методи. Кузатиш ўзининг активлиги,
мақсадга қаратилганлиги билан оддий идрокдан фарқ қилади.

---

166
Л
Лемматик хулоса – (грек. lemma - тахмин) – шартли-айирувчи силлогизм.
Логицизм – мантиқнинг математика учун ҳал қилувчи деб қаровчи оқимдир. У
оқим тарафдорлари математикани мантиқ тушунчалари билан изоҳлаш мумкин
деб қарайдилар. Логицизм тарафдорлари мантиқ билан математикани икки фан
деб эмас, балки бир фаннинг ривожланишидаги икки босқич деб қарайдилар.
Инглиз файласуфи Б. Расел, немис математиги ва файласуфи Г. Фрегелар унинг
асосчиларидир.
Логомахия – (грек. logos – сўз, махе - баҳс) сўзнинг маъносини аниқламасдан
туриб баҳс юритиш. Терминларнинг маъносини билмасдан ёки аниқламасдан
туриб баҳс қилинганда икки томон ҳам ҳақ бўлиб чиқиши мумкин. Чунки
баҳслашувчи томонлар баҳс мавзуси учун бир сўз маъносининг бошқа – бошқа
томонларини олган бўлишлари мумкин.
М
Мантиқ – (грек. logos – сўз, фикр, нутқ, ақл) тафаккур қонунлари ва шакллари
ҳақидаги фандир. Мантиқнинг предмети тафаккурдир.