Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги урганч давлат университети «технология асослари» кафедраси

12 -Маъруза. Кенг тарқалган механизмларни таъмирлаш
Режа:
1. Станина ва ромларни таъмирлаш.
2. Муфталарни таъмирлаш.


Станина ва ромларни таъмирлаш
Станинанинг асосий нуқсонлари - дарз кетиш, тешилиш, чиқиб турувчи қисмнинг синиши, тешиклардаги резбанинг, тешикнинг сийқаланиши, зичлагич қистирманинг сийқаланиши. Бу нуқсонлар машинанинг юкланишидан, (фундамент) пойдеворининг ўтириб қолишидан, машинани нотўгри йигишдан, металл коррозиясидан келиб чиқади.
Станиналар асосан электр пайвандлаш йўли билан таъмирланади. Дарзнинг тарқалиб кетишини олдини олиш учун станина ёки ромда зинапояли пармалаш ишлатилади, бир нечта парма ёрдамида дарз бўйича канал ўйилади ва пармаланади.


Муфталарни таъмирлаш

Втулкали - бармоқли муфталарда резина втулкалар, бармоқлар ейилади, шунингдек муфтанинг шпонкали бирикмалари ейилади (39-расм).

Муфтали бирикма нормал ишлаши учун етакчи ва етакланувчи валнинг ўқдошлигини таъминлаш лозим. Центровканинг энг содда усули ярим муфталар бўйича марказлаштириш усулидир. Бунда электродвигател ва машинанинг болтлари бўшатилади. Нисбатан параллел ярим муфталарнинг 4 та А,В,С,Д нуқталарига пўлат чизгич ўрнатилади. Сўнгра электродвигателнинг асосдаги ҳолатини ўзгартириш йўли билан кўрсатилган нуқталарда чизгичнинг ярим муфта сиртига зич тегиши таъминланади. Ўқдошликнинг бузилишининг характерли ҳолатлари огма ҳолат ва вал ўқларининг силжишидир. Центровкадан сўнг электродвигател ва машина асосда қотирилади.
Бунинг асосий сабаблари, ярим муфталар центровкасининг бузилиши, горизонталликдан огиш, ишчи орган зўриқишидир. Таъмирдан сўнг ва ишлатиш пайтида муфтали бирикма центровкаси доимий равишда текшириб турилиши лозим.
Марказдан қочма фрикцион муфталарда аввало накладкалар ейилади. Бунинг сабаби табиий ишқаланиш, накладкага сув, маҳсулот, ювиш эритмалари, мой тушишидир.
Таъмирлашда электродвигател ёки майдалагич станинаси қопқоги очилиб, муфта ажратилади. Колодка очилишидан олдин унда ва бармоқларда белгилар қўйилади. Колодкани ўқдан ажаратишда пассатиж ёрдамида шплинт олинади. Шайба олиниб колодка ажратилади. Мойланган накладкалар безин билан ювилиб, жилвир қогоз билан тозаланади ва ўққа ўрнатилади. Ейилиш 50% дан ортганда, эски накладка олиб ташланади, янгиси кесилади, тешик пармаланади ва заклепка қилинади.