Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимѐ-технология институти

манбаларга бўлинади.
Инсон қўли ва ақл заковати билан яратилган, инсонлар ҳаѐти ва меҳнат 
фаолиятида муҳим ўрин тутган, одамзотнинг узоқ ўтмишидан дарак берувчи 
маълумотларни ўзида жамлаган манбалар моддий манбалар дейилади.
Манбаларнинг иккинчи асосий гуруҳини ѐзма манбалар ташкил этади. 
Мамлакатимиз халқлари тарихи ҳақида маълумот берувчи дастлабки ѐзма манба бу 
зардуштийлик динининг муқаддас китоби бўлган «Авесто»дир. Мазкур китоб бундан 
салкам 3 минг йил аввал яратилган, аммо ундаги маълумотлар «Авесто» 
яратилишидан анча илгари бўлиб ўтган воқеалар ҳақида ҳам ҳикоя қилади. Ватанимиз 
тарихига оид маълумотлар юнон, рим, хитой, араб ва форс манбаларида ҳам учрайди. 
4. Ўзбекистон тарихини ўрганиш катта тарбиявий аҳамиятга ҳам эга. Тарих инсон 
маънавиятини бойитади, уни бугунги ўзгаришларнинг қонуниятлари, сабаб ва 
оқибатларини тўғри мушоҳада қилишга ўргатади, ватанпарварлик, ватанга ва ўз 
халқига садоқат, уни кўз қорачиғидай асраш туйғуларини шакллантиради. Ўз 
тарихини мукаммал билган инсон ўзининг кимлиги, қайси халқнинг фарзанди ва 
кимларнинг авлоди эканлигини ҳамиша ѐдда тутади. Тарихни билиш инсонни бугунги 
кун ва келажак ҳақида чуқур мушоҳада қилишга ўргатади.
Президент И.А.Каримов таъкидлаганидек, «Ҳар бир фуқарони, жумладан, 
ѐшларимизни бой маданий меросимизни қадрлашга, уни кўз қорачиғидек асраб-
авайлашга, юрак-юракдан ифтихор қилишга ўргатади. Ўзимизнинг бой ўтмиш 

---

5 
меросимиздан мадад ва ибрат олишга имкон беради. Одамлар қалбида эзгулик 
туйғуларини уйғотиб, бугунги авлод кимларнинг авлоди, кимларнинг зоти ва 
ворислари эканини англашга ундайди». 
Ватанимиз тарихи ѐшларга халқимизнинг ўтмиши, тарихи ҳақида билим бериб 
қолмасдан балки уларни ватанпарвар, инсонпарвар, маънавий жиҳатдан комил инсон 
бўлиб етишишларида дастур-ул-амал ҳисобланади. Бир сўз билан айтганда, тарих 
илми инсонни комилликка етакловчи асосий воситалардан биридир.