Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети ж. Ж. Жалолов, И. А. Ахмедов, С. Н. Абдураҳимов


Бозор ҳажмларини кўпайтириш самараси



Download 1,85 Mb.
bet57/93
Sana21.02.2022
Hajmi1,85 Mb.
#42651
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   93
Bog'liq
Jalolov J. J. Tashqi iqtisodiy faoliyat asoslari

Бозор ҳажмларини кўпайтириш самараси — халкаро савдо таъсирида монополистах рақобат бозори ҳажмининг кўпайиши, бунинг натижасида истеъмолчилар автаркия шароитларига қараганда товарларни анча кенг танлашга муваффақ бўладилар.
Бозорнинг давлат томонидан тартибга солиниши — давлатнинг бозор механизмлари фаолиятига аралашуви, иқтисодиётга маъмурий (қонун ҳужжатлари ва ҳокимият ижроия органларининг уларга асосланган ҳаракатлари), иқтисодий (валюта-молия, пул-кредит, бюджет-солиқ ва ҳоказо) усул ва воситалар орқали таъсир кўрсатиш.
Бозорнинг кўринмас қўли— А.Смит киритган атама; унинг моҳияти шундан иборатки, индивидиумнинг чеклашларга учрамаган ҳолда ўз фойдасини оширишга интилиши ўз-ўзидан умуман жамият фойдасининг кўпайишига олиб келади.
Брoкер - тoвaргa нисбaтaн мулк ҳуқуқини oлмaйдигaн улгуржи сaвдoгaр бўлиб, унинг aсoсий функциялaри xaридoрлaрнинг сoтувчилaр билaн xaбaрлaшишини вa улaр ўртaсидaги музoкaрaлaрдa кўмaклaшишини ўз ичигa oлaди.
Бюджет — давлат, вилоят, шаҳар, туман, муассаса, ташкилот ва бошқаларнинг маълум муддатдаги (йил, чорак, ой) даромад ва харажатларининг пул ҳисоби. Бюджетнинг харажат қисми даромад қисмидан ортиқча бўлса, бюджетнингтақчиллигини (дефицитини) билдиради. Бюджет даромадининг харажатдан устунлиги ижобий қолдиқни (профицитни) ҳосил қилади. Одатда, макроиқтисодий тахлилда бюджет тақчиллиги (ижобий қолдиқ) даражаси мамлакатнинг ялпи ички маҳсулотига нисбатан ифодаланади.
Валюта — мамлакатнинг пул бирлиги ва унинг типи (олтин, кумуш, қоғоз); пулга тенглаштирилган тўлов воситалари; пул ҳисоб-китобларини тақозо этадиган халкаро иқтисодий айирбошлаш ва бошка алоқаларда катнашади. Валюта сифатида миллий пул бирлиги (масалан, АҚШ да доллар) валюта курсида ифодаланадиган халкаро баҳога эга. Амалиётда валюта, миллий банкноталар, шунингдек, тўлов воситалари ва ҳисоб-китобларнинг кредит ҳужжатлари шаклида кўлланилади. Ундан ташқари, халкаро шартномалар асосида ташкил топтан ҳисобларга ёзиб қўйиш ҳам валютага киритилади.

Download 1,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   93




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish