Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригация ва қишлоқ ХЎжалигини механизациялаш муҳандислари институти бухоро филиали

Табиатни муҳофаза қилиш
Ўсимлик ва хайвонот дунёсининг генофондига салбий таъсирини, биологик хилмахилликнинг қисқариши, катта хажмдаги саноат ва бошқа тур чиқиндиларини ҳосил бўлиши, қўлланиши ер ва сув ресурсларини деградацияси, орол денгизи ҳалокати каби минтақавий ва глобал миқиёсда эчилиши зарур бўлган экологик муаммоларни бизга мерос қилиб қолдирди. Бу ва шу каби муаммолар инсон хамда унинг манфаатлари химояси, биринчи навбатда унинг соғлом ва мусаффо атроф – мухитга эга бўлиш ҳуқуқини таъминлаш барча ислоҳотларни ўзагини ташкил этган замонавий Ўзбекистон учун зарур бўлган атроф – табий мухитни асраб – авайлайлик ва соғломлаштириш масалаларини янада долзарб қилиб қўйди.

Экологик соғломлаштириш чора – тадбирлари.

Экологик муамоларни ҳалетиш мақсадида давлат томонидан атроф мухитни мухофаза қилиш, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш Ўзбекистон Республикасининг давлат дастур ишлаб чиқилди. Хусусан, атмосферани, сувни ифлослантирувчи корхоналарига қарши чора – тадбирлар қўлланилади. Тозалаш иншоотлари қайта қурилиб улар сув тозалаш қобилятини оширишдир. Сув ресурсларини мухофаза қилиш, тежамкорликни таъминлаш ортиқча исрофгарчиликка йўл қўймаслик мақсадида Ўзбекистон Республикасида “Сув ва сувдан фойдаланиш тўғрисидаги қонун қабул қилинди.”
Бу тадбирларни амалга ошириш мақсадида республикамизда “Ўзбексув назорат” давлат сув инспексияси ташкил қилинди. Бугунги кунда ушбу ташкилотнинг Бухоро вилояти бўлими ўз иш фаолиятини амалга оширмоқда.
Келажакда инсон фаолияти жадаллашган сари атроф мухит мухофаза қилиш мақсадида ўзимизга янги вазифаларни қўяди:

• 
  Ишлаб чиқариш ерларни экологик нуқтаи назардан асосланган холда жойлаштириш;
  

Қишлоқ хўжалиги аборотидаги чизиб келган ерларни рекултиватсиялаш, яйловларни текислаш, тупроқ унумдорлигини ошириш;

• 
  Айрим корхоналарни ёпиқ тизимдаги сув билан таминлашни йўлга қўйиш.
  
• 
  Балиқлар захираларини ишлаб чиқиш ва бошқалар.
  

Ҳавони ифлослантирувчи омиллар

Қурилиш майдонида ҳаракат қилаётган, машина механизмлар уларнинг двигателларидан чиқадиган захарли чиқинди газлар.
Шнингдек, ҳавони ифлослантирувчи асосий бу омил тупроққа ишлов бериш жараёнида катта миқдорда чанг кўтарилиши.

Ҳайвонот дунёсини зарарлантириш

Шовқин сурон натижасида кўчириладиган тупроқ ҳажмида қолиб кетиш, оғир техника таъсирида шикасланган вибратсия жараёнитаъсирида, шовқин ҳамда бетон ишларини олиб борганда вибраторлардан фойдаланилганда.
Юқорида келтириб ўтилагн таъсирларни бартараф этишдатабиатга келтириладиган зарарни камайтиришдақуйидаги чора – тадбирларни амалдаги қонунлар ва ҳуқуқий шунингдек, меъёрий ҳужжатларга амалланган ҳолда амалга оширилади.

Сув ресурслари ифлосланишга қарши чора - тадбирлар
Сувнинг тежамкорлик билан ишлатилиши таъминлаш канал бўйида машина механизмларни сувда тўкмаслик,қурилиш ишларида ҳосил бўлган чиқиндиларни каналга ташланмаслик ва ҳоказо.
Шунинг учун машина каналининг гидроучасткаҳудудидан ўтадиган қисми муҳофаза қилиш лозим. Бунинг учун машина канали қўшимча плиталар биланвақтинча ётқизилади. Қўшимча қурилиш ва реконструкия ишлари тугагандан сўнг олиб ташланиб машина каналини усти ошади.


ХУЛОСА
Мен ушбу битирув малакавий ишимда “Коми-ака-1” гидроузелинингреконструкцияси мавзусида бажардим. Битирув малакавий ишимни бажаришда БМИ олди амалиётида олган билим ва кўникмаларимдан кенг фойдаланган ҳода бажардим. Ушбу сув тақсимлаш иншоотидан 55-йилдан буён фойдаланиб келинмоқда. Иншоотга бориб кузатишларим натижасида иншоот ҳам жисмоний ҳам маънавий эскирганини аниқладим. Агарда аниқланган камчиликлар юзасидан юқорида келтирилган реконструкция қилиш учун берган таклиф ва тавсиялар ўз вақтида фойдаланувчи ташкилот ҳодимлари томонидан амалга оширилса келажакда “Коми-ака-1” сув тақимлаш иншоотидан ишончли ва хавфсиз фойдаланишга эришамиз. Белгиланган 39000 га майдонни сув билан таъминлашда тўлиқ самарадорликка эришамиз. Натижада қишлоқ хўжалиги экинларининг ҳосилдорлигини оширишга эришамиз.