Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригация ва қишлоқ ХЎжалигини механизациялаш муҳандислари институти бухоро филиали

3.5. Қабул қилинган вариант реконструкциясидаги сув ташловчи тўғон кириш қисмининг фильтрация ҳисоби.
Фильтрация ва статик ҳисоблар учун дастлабки маълумотлар:

1. 
   Сув ташловчи тўғоннинг маъсулияти бўйича синфи – III
   
2. 
   Реконстукциядаги сув ташловчи тўғон кириш қисмининг бўйлама ва кўндаланг қирқимлари.
   

3. Устки бьефдаги нормал димланган сув сатҳи ∆ НДС = 301,66 м.
4. Пастки бьефдаги минимал сувнинг сатҳи ∆ ПБС =298,0 м.
5. Реконструкциядаги сув ташловчи тўғон кириш қисми остонасининг отметкаси ∆ ИО = 298,50 м.
6. Устки бьефдаги сувнинг чуқурлиги Н1 =301,6 – 298,50 = 3,16 м.
7. Пастки бьеф томонидан сув ташловчи тўғон кириш қисми остонасининг кўмилишчуқурлиги Н2 =298 – 298,5<0, демак Н2 = 0.
8. Сув ташловчи тўғон кириш қисми оралиғининг кенглиги bст = 8 м.
9. Сув ташловчи тўғон кириш қисми пойдевори узунлиги В = 20 м.
10. Сув ташловчи тўғон кириш қисми пойдеворининг қалинлиги t = 1,3 м.
11. Сув ташловчи тўғон кириш қисми секциясининг чокдан чокгача эни
Вф =1,2/2 + 8 + 1,2 + 8 + 1,2/2 = 18,4 м.
12. Сув ташловчи тўғон кириш қисмидаги устуннинг эни t = 1,2 м.
13. Сув ташловчи тўғон кириш қисмидаги устуннинг баландлиги
Ну = 5,3 м.
14. Сув ташловчи тўғон кириш қисмидаги устун пойдеворининг чуқурлиги t = 1,3 м.
15. Иншоот асосидаги тупроқлар тури – шағал, қумоқ.
16. Асосидаги тупроқларга мувофиқ бўлган нишаблик коэффициенти С1= 6
17. Иншоот асосидаги тупроқлар хусусий белгилари.
3.4- жадвал

Бўшлиқ коэффиценти n	Ҳажми Оғирлиги γ (т/м^3)	Ички ишқа-ланиш бурчагиφм (град)	Солиштирма Боғланиш Коэффиценти См (т/м^2)
0,34	2,66	40^о	0

Ушбу ҳисоб тўғри контур чизиғи фильтрация усули бўйича бажарилади.

Ҳисоб тартиби:

1. 
   Сув ташловчи тўғон пойдевори ости периметрининг йўл қўйилган узунлигини аниқлаш.
   

L_н = С₁·Н₁= 6·3,16= 18,96 м

2. 
   Сув ташловчи тўғон пойдевори бўйлама қирқилган пойдевори ости периметринингузунлиги масштаб орқали аниқланади:
   

L = 49,70 м.

3. 
   Сув ташловчи тўғон пойдевори остидаги периметрининг узунлиги масштаб йўл қуйилган узунлиги Lн билан солиштириб, L > Lн шарт бажарилишини текшириш:
   

L = 49,7 > Lн = 18,96

4. 
   Сув ташловчи тўғон пойдевори остидаги таъсир этадиган фильтрация босим эпюрасини тузиш.
   
5. 
   Сув ташловчи тўғон асоси чўкмайдиган тупроқлардан ташкил топган бўлсада унинг кириш қисмини қирқилмаган конструкцияси шаклида лойиҳаланади.
   
6. 
   Сув ташловчи тўғон кириш қисмига таъсир этадиган фильтрация босим кучини аниқлаш
   

Р_ф= γ_в٠ω_ф٠В_ф= 1*(1,5*0,2/2+2,2*10,7/2+(2,3+1,1)*8,4/2)=428т
ω_ф - фильтрация босим кучининг эпюра юзаси.м куб. (2.4 - расм).
ω_ф - 1,5*0,2/2 + 2,2 * 10,7/2 + (2,3+1,1)*8,4/2 = 26,2 м2.

7. 
   Сув ташловчи тўғон кириш қисмининг оғирлигини аниқлаш:
   

G=γ_б٠Ω٠В= 2,5*44,72*20=2236 т
Ушбу формулада Ω - сув ташловчи тўғон кириш қисми кўндаланг кесими юзасининг майдон, Ω = 1,2*3*8+1,3*18.4 = 44,72 м²
8. Сув ташловчи тўғон кириш қисмига таъсир этадиган қалқиб чиқиш кучини аниқлаш
Р қалқ= γ_в٠ω қалқ٠В_ф=1*45*18,4=828 т
Бунда ωқалқ – қалқиб чиқиш кучи эпюрасининг юзаси, м² (2.5 - расм)
ω қалқ= (2+1)*1,5/2+7*1,3+(1,3+1,1)*0,6/2+10,5*1+0,5*(1,1+1,3)/2+
+1,3*2+(7,6+18)*4,1/2= 45 м²

9. 
   Сув ташловчи тўғон куиии қисмини фильтрация босими остида қалқиб чиқмаслигига текшириш
   

G> Р _ф+ Р қалқ
G =2236 т > Р _ф+ Р қалқ= 428+828=1256 т - шарт бажарилди.