|
2.2 Иншоотнинг таркиби ва компоновкаси.
2.2.1 Коми-Ака сув олиш иншооти.
“Коми-ака” сув олиш иншооти 1962 –йилда қурилган бoлиб,“Вобкентдарё” каналинингПК 142+00 да жойлашган. Сув олиш манбаи “Вобкентдарё” канали бўлиб ҳисобланади. Каналдан оқиб келадиган сув Q=80 м3/с ни ташкил этади, шундан Q=11,0 м3/с сувни “Коми-Ака” сув олиш иншооти қабул қилади. Иншоот оралиқдан иборат бўлиб (1та сегментли затвор), иншоот остонали иншоотлар турига киради. Сув олиш иншооти орқали 3961 га ер майдон суғорилади.Иншоот кенглиги 5 м, сув олиб кетувчи каналнинг ён томонлари қиялиги m=2 ни ташкил этади. “Коми-Ака” сув олиш иншоотидан ўтадиган сув сарфи Аму-Бухоро ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси ходимлари томонидан кунлик,ойлик ҳамда йиллик кузатувлар олиб борилиб кундалик дафтарларига жадвал асосида тўлдирилиб борилади. Мисол тариқасида бир кеча кундузда ўртача оққан сув сарфини йиллик жадвал кўринишида қуйидаги жадвалда кўриб ўтишимиз мумкин.
2.1-жадвал.
|
|
Сув сарфи м3/сек
|
|
январ
|
феврал
|
март
|
апрел
|
май
|
июн
|
июл
|
август
|
сентябр
|
октябр
|
ноябр
|
декабр
|
Суткалик кузатув
|
Минимал
|
Н
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q
|
3,17
|
0,31
|
1,24
|
0,17
|
2,83
|
4,27
|
5,26
|
2,66
|
0,37
|
0,21
|
0
|
0,32
|
Ўртача
|
Н
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q
|
3,97
|
1,42
|
2,17
|
3,25
|
3,61
|
5,16
|
5,81
|
4,29
|
2,36
|
0,89
|
0
|
3,65
|
Максимал
|
Н
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q
|
4,78
|
4,67
|
3,59
|
5,13
|
4,45
|
5,91
|
6,43
|
6,43
|
5,26
|
3,99
|
0
|
6,31
|
2.2.2 Коми-Касаба сув олиш иншооти.
“Коми-Касаба” сув олиш иншоотиQ=7,5 м3/с сувниқабул қилади. Иншоотдаги сув қабул қилиш оралиқлар сони 1 тани ташкил этади (1та сегментли затвор), иншоот остонали сув олиш иншоотлар турига киради. Сув олиш иншооти орқали 3000 га ер майдони суғорилади. Иншоот кенглиги 5 м, сув олиб кетувчи каналнинг ён томонлари қиялиги m=2 ни ташкил этиди. “Коми-Касаба” сув олиш иншоотидан ўтадиган сув сарфи Аму-Бухоро ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси ходимлари томонидан кунлик,ойлик ҳамда йиллик кузатувлар олиб борилиб кундалик дафтарларига жадвал асосида тўлдирилиб борилади.
2.2-жадвал.
|
|
Сув сарфи м3/сек
|
|
январ
|
феврал
|
март
|
апрел
|
май
|
июн
|
июл
|
август
|
сентябр
|
октябр
|
ноябр
|
декабр
|
Суткалик кузатув
|
Минимал
|
Н
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q
|
2,99
|
0,48
|
0,67
|
0,80
|
2,69
|
3,23
|
5,38
|
2,96
|
1,44
|
0,35
|
0
|
1,00
|
Ўртача
|
Н
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q
|
3,52
|
1,11
|
0,96
|
3,74
|
3,42
|
5,20
|
5,56
|
4,66
|
2,35
|
0,52
|
0
|
2,82
|
Максимал
|
Н
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q
|
4,03
|
2,30
|
2,00
|
4,12
|
4,32
|
5,38
|
5,78
|
5,68
|
4,03
|
3,24
|
0
|
5,00
|
2.3“Коми – ака – 1” сув тақсимлаш иншоотнинг техник ҳолати
Гидротехника иншоотлари эксплутация даврини тўлиқ ўтаб бўлганлиги натижасида бутунлай яроқсиз ҳолга келиб қолган;
Гидротехника иншоотларининг юқори ва қуйи бетон қисмларида чўкиш ҳамда емирилиш ҳолатлари юзага келган;
Амалдаги сув тақсимлаш иншоот олдида авария тамирлаш затворлари ўрнатилмаган шу билан бир қаторда лойиҳага киритилмаган;
Ўрнатилган сегментли затворлар орасидан ҳисобда олинмаган сувлар затвор ён томонлардан сизиб ўтмоқда;
Затворларни кўтариб туширадиган электр двигателлар ҳозирда яроқсиз ҳолда келиб қолган;
Иншоот олдидаги шитлар умуман яроқсиз ҳолга келиб қолган;
Иншоотнинг металл конструксиялари кучли каррозия учраган;
Пастки бефда нотўғри гидравлик сакраш оқибатида иншоотнинг канал билан туташган қисмида ювилишлар ҳамда бетон ёриқлари ҳосил бўлган;
Сув тақсимловчи иншоотининг кириш қисмида сув ўлчаш имконияти йўқ;
Иншоотлар оралиғи тарировкадан ўтказилмаган;
Иншоотнинг ҳужжатлари тўлиқ эмас яни хавфсизлик деклорацияси ҳамда кадастр ҳужжатлари йўқ;
Иншоот ҳам жисмоний ҳам маънавий эскирган.
2.1-расм. Иншоотлар бўғинидаги сегментли затворнинг ҳолати.
2.2-расм. Иншоотнинг канал билан туташган қисмидаги ўзаннинг ювилиш ҳолати.
2.3-расм. Коми-ака-1 гидроузелининг пастки бъефи.
2.4-расм. Иншоот пастки бъефидаги ўзаннинг ювилиш ҳолати.
2.4 “Коми – ака – 1” сув тақсимлаш иншоотидааниқланган камчиликалар юзасидан таклиф ва тавсиялар.
Авария тамирлаш затворлар учун жой ўрнатиш керак;
Бетон ва темирбетон ишларни олиб бориш керак;
Затворларнинг ён томонларида таъмирлаш ишларини олиб бориш зарур ёки затворларни тўлиқ алмаштириш керак;
Затворларни кўтариб туширадиган 10 ЭВД винт подёмнигини ҳамда иншоот олдидаги шитларни алмаштириш керак;
Иншоот олдида сув ўлчагичлар ўрнатиш керак;
Каналда сув ўлчаш ишларини олиб бориш учун гидропостларни лойихалаш ва ўрнатиш керак;
Иншоотлар оралиғи тарировкадан ўтказилиш зарур;
Иншоотнинг хавфсизлик деклорацияси ҳамда кадастр ҳужжатларини тўлиқ ишлаб чиқиш керак;
Иншоотни жорий ҳамда каъпитал тамирлаш ишларини белгиланган график асосида тўлиқ амалга ошириш керак;
Иншоотнинг олдида авария захира жиҳозлари бўлиши керак;
Иншоот олдида ёритиш асбоб ускуналари бўлиш керак.
Юқорида келтирилган таклиф ва тавсияларга асосланиб “Коми-Ака-1” суву тақсимлаш иншоотини тўлиқ реконструкция қилиш лозим. Бунда қилинадиган асосий ишлар қаторига қуйидагилар киради:
- Иншоот ва каналнинг туташган жойларида мустаҳкамлаш ишларини олиб бориш;
- Сегментли затворларни таъмирлаш ёки янгисига алмаштириш керак.
2.5- расм. Коми-Ака-1 сув тақсимлаш иншоотининг пландаги кўриниши.
III. ҲИСОБ ҚИСМИ.
3.1 Иншоотнинг канал билан туташган жойида мустаҳкамлаш ишларини олиб бориш.
Биринчи навбатда канал сувдан бўшатилади ва ён қирғоқлари қайтадан тикланади. Бунда махсус техникалар ёрдамида канал қиялиги яроқсиз бетон қопламалардан тозаланади ва тупроқ ишлари қайтадан амалга оширилади. Иншоотнинг рисберма қисмини габион орқали мустахкамлаш ишларини олиб борамиз.
3.1-расм. Канал қирғоқларини габион орқали мустаҳкамлаш.
Канал тубининг кенглиги b=10 м
Канал қиялиги m=2
Каналнинг қурилиш баландлиги 4 м
3.2-расм. Каналнинг кўндаланг кесими.
Канал ва иншоот туташган жойга кетадиган габионнинг хажмини аниқлаймиз. Бунда биз юқоридаги чизмага асосан канални 2 қисмга бўлиб оламиз. Яъни каналнинг тубини 1-қисм, каналнинг қиялигини 2-қисм. Иншоот ва каналнинг туташган қисмида сувнинг энергияси 4 м масофада ўртача тезликка эришади. Шунинг учун 1 ва 2 қисм ююзаларини 4 м га кўпайтирамиз ва габион хажмини аниқлаймиз.
1-қисм юзасини қуйидагича аниқлаймиз:
2-қисм юзасини қуйидагича аниқлаймиз:
Трапеция шаклидаги каналнинг габион билан қопланадиган умумий юзасини аниқлаймиз:
Ётқизиладиган габионнинг хажмини аниқлаймиз:
|
Габионнинг характеристикаси:
Ўлчамлари: 1 х 1 х 0.3 м
Хажми: 0.3 м3
Нархи: 1154 рубл
1та габионнинг нархи сўмда 1154*130.17=150216,18сўм
|
Каналга кетадиган габион сеткаларнинг сонини аниқлаймиз:
Каналга ётқизиладиган габионларга кетадиган умумий харажатни аниқлаймиз: буни аниқлашда габионлар сонини 1та габионнинг нархига кўпайтирамиз.
Габионни тўлдириш учун йирик тошлардан фойдаланамиз.
Қолган ҳисобларни жадвал кўринишида давом эттирамиз:
3.1-жадвал.
Габионни тўлдиришга кетадиган йирик тош хажми, (м3)
|
1м3 йирик тошнинг нархи, (сўм)
|
Габионни йирик тош билан тўлдиришга кетадиган харажат, (сўм)
|
Тупроқ қазиш ишлари, (м3)
|
1м3 тупроқни қазиш нархи, (сўм)
|
Тупроқ қазишга кетадиган харажат, (сўм)
|
Тупроқни текислаш ишлари, (м2)
|
1м2 тупроқни текислашга кетадиган харажат, (сўм)
|
Тупроқ текислаш ишларига харажат, (сўм)
|
Изоляция ишлари (тўл ётқизиш) (м2)
|
1м2 тўлнинг баҳоси, (сўм)
|
Изоляция ишларига кетадиган харажат, (сўм)
|
33.44
|
50000
|
1672000
|
33.44
|
50000
|
1672000
|
111.52
|
10000
|
1115200
|
111.52
|
68000
|
7583000
|
Жами харажатлар
|
12042200
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
