Ўзбeкистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент Давлат Авиация Институти

ТАБАҚАЛАШГАН СТРАТЕГИЯ
Харидорлар эхтиёжи ва диди хилма-хиллашган сари стандартлашган товарлар
уларни қониқтирмай қолади. Айнан шу шароитда табақалашган стартегияни қўллаш мақсадга
мувофиқ бўлади. Ушбу стратегия қуйидаги афзалликларга эга.
1. Фирма ўз товарига юқорироқ баҳо қўйишдан манфаатдор бўлади.
2. Сотиш ҳажмини оширади.
3. Ўзининг товар маркасига харидорларни жалб қилиш мумкинбўлади.
Ушбу стратегияда учта ёндошиш мавжуд:
1. Харидорнинг фирма маҳсулотини истеъмол қилишда харажатларни камайтириш.
2. Харидор фирма маҳсулотини истеъмол қилганида, унинг самарсини оширадиган
маҳсулотни яратиш.
3. Харидорнинг қониқиш даражасини бошқа усуллар билан ошириш.
Масалан: «Goodyear» компанияси ёнғинли кучларга мўлжалланган
шиналарни яратиб, автомобилнинг барқарорлигини оширди ёки «Rolex», «Jaguar»
фирмаларининг маҳсулотлари харидорларнинг имиджини, кўзга ташланадиган
эҳтиёжини қондирадиган товарларни ишлаб чиқаришга қаратди. Буюртмаларни почта
орқали бажарадиган «L.L.Bean» фирмаси сифатсиз товарни унинг харид вақтидан қатьий
назар сифатли товарга алмаштиришни кафолатлайди.
Фирмада кам харажат талаб қиладиган лекин харидорга қўшимча қулайликлар
яратадиган ғояларни жорий этиш мақсадга мувофиқ. Масалан: айрим ресторанлар
мижозларга машина қўйиш жойларига бепул хизмат кўрсатишни таъминлайди.

---

94
3. Жадвал
Асосий рақобат стратегияларининг ўзига хос
белгилари
Товар харидор учун арзонроқ бўлишини таъминлаш мақсадида унинг баҳосини
пасайтириш шарт эмас. Товарнинг ўзига хослиги харидорга қуйидагиларни
пасайтириш имконини беради.
·
Чиқиндиларни
·
Харидорнинг меҳнат сарфларини
·
Вақт харажатларини
·
Сақлаш харажатларини
·
Хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш харажатларини
·
Бошқа товарларга эҳтиёжларини
·
Техник ходимлар харажатларни
·
Барча товардан фойдаланиш самарасини ошириши
Табақалашиш стратегияси учта шароитда муваффақиятли бўлиши мумкин:
1. Товарни ўзгартиришнинг бир нечта усули мавжуд бўлиб ҳар биттасининг
қадрига ета олиш имкони бўлса.
Стратегиял ар
Белгилар
Харажатлар бўйича
етакчи бўлиши
Кенг табақаланиш
Оптимал
харажатлар
Фокусланган паст
харажатлар ва
табақалашган
Стратегик
Мақсад
Барча бозорга
йўналтириш
Барча бозорга
йўналтириш
Қадриятларни
баҳолайдиган
харидор
Тор бозор "ниша" си,
Харидордиди барча
харидорлар дидидан
фарқ қилади
Товарлар тури
(ассортимент)
Асосан сифатли
маҳсулот ишлаб
чиқариш (қониқарли
сифат, чегараланган
танлов)
Товар турлари кўп,
кенг доирадаги
танлов имкониятини
яратиш
Товар
тавсифномаси
яхшидан жуда
яхшигача
Сегментнинг ўзига
хос эҳтиёжларини
қондириш
Ишлаб
Чиқариш
Товар сифатига зиён
келтирмай-диган
харажат-ларни
камайтириш
йўлларини доимий
равишда излаш
Харидорлар учун
қадриятлар яратиш
йўлларини излаш,
устивор товарни
яратиш
Ўзига хос сифат ва
тавсифномаларни
жорий этиш
Мазкур сегментга
мос товар ишлаб
чиқариш
Маркетинг
Товарнинг
харажатларини
камайтирадиган
белгиларига эътибор
бериш
Харидор тўлашга
рози бўладиган
товар сифатини
яратиш табақалаш-
тиришга кетган ва
уни қоплайдиган
баҳони белгилаш
Рақобатчиларнинг
товарига ўхшаш
товарни арзонроқ
баҳода таклиф
қилиш
Ноёб имкониятларни
махсус харидорлар
талабини
қондиришга
мослаштириш
Стратегияни
Қўллаш
Оқилона баҳо
(яхши қадрият)
Харидорлар тўлашга
рози бўладиган ҳар
хил сифатяратиш,
эътиборни бир нечта
ўзига хос белгиларга
жалб этиб, товар
имиджини яратиш
Бир вақтда
харажатларни
камайтиришни в
асифатни
оширишни
бошқариш
Сегментга
рақобатчиларга
нисбатан яхшироқ
Хизмат кўрсатиш

---

95
2. Харидорлар эҳтиёжи ёки истеъмол қилишнинг хилма-хил усули бўлса.
3. Сони унчалик кўп бўлмаган сотувчилар табақалашишга бир хил ёндошса.
Товарнинг табақалашуви узоқ муддатли ва фойдалироқ рақобат устунлигини
таъминлайди, қачонки у 1) техникавий такомиллашган; 2) маҳсулот сифатли; 3) аъло
даражада хизматга асосланган бўлса.