Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

ТЕЛЕГРАММ КАНАЛ «ВРАЧИ УЗБЕКИСТАНА» - https://t.me/vrachi_uzbekistana
 
119 
ганадан узоқлаштириш ва кўтариш мумкин эмас. Даволаш усули фақат 
жаррохликдир. 
Д а в о л а ш . Ўрнига тушириб бўлмайдиган ва эскирган елка 
чиқишларини фақат жаррохлик усулида даволаш мумкин. Жаррохлик 
муолажаси умумий наркоз остида қилинади. Бемор чалканча ётади, елкаси 
остига ёстикча кўйилади. Бўримга латерал кесим билан кирилади. Тумшукримон 
ўсик унга ёпишган мушаклар билан бирга кесилади ва пастга тортилади. Елка 
бошчаси билан кон томирлар ва нервларни сикиб кўймаслиги учун жаррох. 
ўта эхтиёт бўлиши шарт. Курак ости мушагини кесгач, бўғим халтаси 
очилади. Бўғим ва елка бошчаси чандиклардан озод қилинади ва шундан 
кейин бошча бўғимга киргазилади. Бўшм халтаси тикилади (айрим пайтда 
унинг қирраларини курак ости мушаги билан кўшиб кичик дўмбокчага 
тикилади), тумшуксимон ўсик эса ўз ўрнига қотириб кўйилади. Абдукцион 
торакобрахиал боғлам кўйилади. 8-10 суткадан кейин елка бўшмида пассив 
харакатлар бошланади. 
Одатланган елка чик>иши. 
Арзимаган кучланишда, қўлни тез харакат 
килдир ганда, оғир юккўтарганда, кийим кийганда, сузганда, тортилганда, 
йиқилганда, айрим пайтларда хатто ухлаб ётганда қўл танадан 
узоқлаштирилса ва елка ташқарига буралса, елка ўрнидан чиқиб кетади. 
Агар чиқиш лоакал икки маротаба такрорланса, уни одатланган чиқиш деб 
.\исобланади. Бу холатга жарохатланган бўғим халтасининг тўлиқ анатомик 
тикланмаганлиги ва нотўғри даволанганлиги сабаб бўлади. Кҳайта чиқишга 
имкон яратувчи сабабларга куйидагилар киради: елка суяги бошчасининг бўғим 
юзаси х.ажми куракнинг бўғим чукурчасига тўғри келмаслиги; бўғим 
халтаси олдинги-пастки деворининг юпкалашиши (мушак ва бойламлар билан 
кучайтирилмаган қисми), бўғим халтасининг чўзилиши, унинг куракдан ёки 
елка бошчасидан узилиши, мушакларнинг йиртилиши; айлана тоғай 
х.алканинг шикастланиши ёки узилиши ва унинг бўғимлараро интерпозиция 
си елканинг чиқишига олиб келади. 
Кайта чиқишнинг ўзига хос сабаблари гурухига одатланган чиқишни 
даволашдаги камчиликлар киради: чиршни оғриқ,сизлантирмасдан 
ўрнига тушириш, травматик тушириш, иммобилизацияни киска муддатга 
қўйиш ёки умуман кўймаслик Иммобилизациядан кейин функционал 
даволашдан воз кечиш, эрта функционал 1фши юқорига кўтариш билан уни 
уринтириб қўйиш, тўлиқ анатомик ва функционал жарохатланган бўғим 
тўқималари тикланмасидан илгари қўлни кўтариш шулар жумласига киради. 
Одатланган чиқиш елка бошчасининг анатомик етарли пишик 
ёпишмаслигидан бўлиши мумкин. Елка бўғимининг одатланган чиқиши, шу 
бўғимда учрайдиган травматик чиқишларнинг 12-16% ини ташкил этади. 
Кўпинча 20-40 ёшдаги эркакларда учрайди. 

---