Деворбоп сопол ашёларга
– оддий сопол ғишт, самарали сопол
ашёлар (бўшлиқли ғишт, ғовак-бўшлиқли, енгил бўшлиқли тош, блок ва
плиталар), шунингдек, ғишт ва сопол тошлардан ишланган катта ўлчамли
блоклар ва панеллар киради. Деворбоп сопол буюмлар ишлаб чиқариш
ҳажми 50% дан кўп миқдорни ташкил этади. Шулардан энг кенг тарқалган
деворбоп буюмларнинг турлари 32 - расмда кўрсатилган.
Сопол буюмлари шаклига, ўлчамларига, ташқи юзасини қандай
пардозланганлигига, ўртача зичлигига ва қандай технология қўлланилганига
қараб гуруҳларга бўлинади. Масалан, майда шаклдаги ғишт, йирик сопол
блоклари ва панеллар шулар жумласидандир. 33 - расмда кўп тешикли ва
бўшлиқли деворбоп сопол буюмлар кўрсатилган.
Қурилиш ғишти
. Қурилишда энг кўп ишлатиладиган оддий ва кўп
тешикли деворбоп ғиштлар осон эрувчан тупроққа қўшилмалар қўшиб ёки
қўшилмасиз лойдан тайёрланади. Бундай ғиштлар асосан биноларнинг
ташқи, ички деворларини, ғиштли блоклар ва панеллар қуришда ишлатилади.
Оддий лой ғишти 250х120х65 мм ва 250х120х88 мм ли ўлчамларда
ишлаб чиқарилади. Девор қураётганда ғиштлараро чок ўлчами 12 мм дан
ортмаслиги лозим. Заводларнинг иш унумини режалаштирилганда ғишт
ҳажмидан келиб чиққан ҳолда ҳисобланади, ҳажми 1 м
3
га тенг девор қуриш
учун 400 та ғишт ишлатилади. Ғиштнинг оғирлиги 4 кг дан ошмаслиги
лозим. Оддий ғиштнинг хоссалари қуйидагича: ўртача зичлиги 1600-1800
кг/м
3
; сув шимувчанлиги камида 6%; иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти
0,7-0,85 Вт/(м·
0
С); сиқилишга мустаҳкамлиги 7,5-30 МПа; эгилишга эса 1,8-
4,5 МПа; айрим холларда мустаҳкамлиги 20-50% гача кичик бўлади.
Сиқилишдаги мустаҳкамлигига қараб ғиштлар 7 маркада ишлаб чиқарилади:
75, 100, 125, 150, 200, 250 ва 300. Музлашга чидамлилиги 15, 25, 35 ва 50.
45
Ним қуруқ усул билан тайёрланган ғиштларни пойдевор ёки нам, сув
таъсирида бўладиган бино қисмларини қуришда ишлатиш тавсия этилмайди.
ишлаб чиқарилади. Ишлаб чиқаришда кўп тешикли ғиштлар нам ва ним
қуруқ усулда қолипланади. Томонларининг ўлчами оддий ғиштга нисбатан
катта бўлади. 34 - расмда томонларининг ўлчами 250х120х88 ва 250х120х103
мм га тенг бўлган нам усулда қолипланган кўп тешикли ғиштлар
тасвирланган. Уларнинг зичлиги 1300 кг/м
3
, сув шимувчанлиги эса масса
бўйича 18% дан ошмайди.
Нам усулда қолипланган кўп тешикли ғиштлар сиқилишдаги
мустаҳкамлик чегараси бўйича 4 та маркага бўлинади: 75, 100, 125, 150. Беш
бурчак томонли чуқурчалар қилиб ишланган ғиштлар одатда ним қуруқ
6.2- расм
. Йирик кавакли тошлар ва улардан девор териш:
а
– Г-симон; б – каваклари турлича бўлган деворбоп тош;
в
– каваклари
тик йўналган тош билан девор териш;
г
– горизонтал кавакли тош билан
териш;
д
– шамоллатиш ва газ узатишга мўлжалланган тош.
Расм.
Кўп тешикли ғиштлар
46
усулда қолипланади. Беш томонли чуқурчалардан иборат бўлган ғиштдан
терилган деворда вертикал узун тешиклар бўлмайди. Кўп тешикли ғиштлар –
15
0
С да 15 марта музлатиб, эритилганда бузилмаслиги керак.
Do'stlaringiz bilan baham: |