Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригация ва мелиорация институти

5.10. ВИНТЛИ КОНВЕЙЕРЛАР

Винтли конвейерлар сочилувчан ва баъзан майда донали материалларни 70 метргача масофада ташиш учун ишлатилади. Улар билан толали, иссиқ ёки совуқ, намроқ ва заҳарли модда ажратиб чиқарувчи материалларни кўплаб ташилади.

Винтли конвейерлар, материалларни ташиш билан биргаликда, уларни совутиш (0⁰ С гача) ва иситиш (мой ёрдамида 750⁰ С, газ ёрдамида 940⁰ С гача) вазифаларини ҳам бажариши мумкин.
Винтли конвейерларнинг иш унумдорлиги, одатда 20….60 м³ / соат ва айрим ҳолларда, яъни винт диаметри катта бўлганда 100 м³ / соат гача бўлади. Валнинг айланишлар сони ташилаётган материалга ва винт диаметрига боғлиқ. Масалан, оғир материаллар учун, одатда 50 ва енгил материал учун эса 150 мин^-1 гача.
Винтли конвейерлар материалларни горизонтал, бир оз қия (10-20⁰ гача), шунингдек вертикал йўналишда ташиш учун ишлатилади.
Вертикал винтли конвейерда чангсимон ва донали материаллар ташилади. Нов ролини вертикал цилиндрик труба бажаради. Бу конвейерларнинг кўтариш баландлиги 25 м гача, иш унумдорлиги эса 50 м³/соатгача, валнинг айланиш сони 1400 мин ^{– 1} ва винт диаметри 400 мм гача бўлади.
Винтли конвейерлар юритма, кузатиш қопқоғи, қўзғалмас нов, четки ва оралиқ осма таянч, қопқоқ, винт ўрамлари маҳкамланган ҳаракатлантирувчи вал, юклаш ва бўшатиш трубаларидан иборат.
Винтли конвейернинг афзаллиги; тузилиши оддий, кўндаланг кесимининг ўлчамлари кичик, герметик, ташқарида ҳаракат қилувчи қисми йўқ ва бўшатиш қулай. Камчилиги: бошқа конвейерларга нисбатан материалларни ташиш учун кўп электр энергия сарф қилади, ташилаётган материаллар майдаланиб кетади, винт ва новнинг ёйилиши натижасида тез ишдан чиқади. Бу ёйилиш асосан ўткир қиррали материалларни ташишда ҳосил бўлади.
5.11. ЗАНЖИРЛИ КОНВЕЙЕРЛАР

Занжирли конвейерлар юқори температурали ўта-қўпол катта донали юкларни ва лентали конвейерлар таший олмайдиган юкларни ташиш учун ишлатилади. Тортувчи жисм сифатида ҳар хил турдаги пластинкали ва пайванд занжирлар қўлланилади. Одатда, пластинкали, втулка – роликли занжирлар кўпроқ ишлатилади.

Занжирли конвейерларда ҳар хил юкларни ташиш учун пластинкалар, қирғичлар, балончалар, ковшлар, аравачалар, махсус қисқичлар ва ҳоказолар, ўрнатилади.