Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент Давлат техника университети Р. Ф. Мингазов, Х. C исахўжаев, Р. К. Чембаев

Йўқотилган иссиқлик

бу ерда: - ўтхонада 1 кг (ёки 1 м³) ёқилғидан ҳосил бўлган иссиқлик миқдори, МЖ (кг) ёки МЖ (м³); Q₁ - қозонда фойдали ишлатилган иссиқлик миқдори; Q₂,Q₃, Q₄, Q₅, Q₆ - тутун билан, ёқилғининг кимёвий, механик чала ёниши туфайли, қозон сирти совуши ва чиқариб ташланган шлак билан йўқотилган иссиқликлар миқдори.

Ишчи ёқилғининг тўла иссиқлик миқдорини қуйидаги ифодадан аниқлаш мумкин:
+ Q_Т..Қ + Q_ё+ Q_б , (7.2)
бу ерда: - ёқилғининг қуйи ёниш иссиқлиги; Q_Т..Қ - ўчоққа ташқаридан ҳаво билан кирган иссиқлик (ҳаво қозон агрегатининг ташқарисидан қиздирилса); Q_ё - ёқилғининг физик иссиқлиги; Q_б - буғ билан кирган иссиқлик (мазут ишлатилганда).
Буғ қозонида самарали фойдаланилган иссиқлик қуйидаги формуладан аниқланади:


, (7.3)

бу ерда: Д_к.б, Д_и - бирламчи ва иккиламчи ўта қизиган буғлар сарфи, кг/с; Д_х - барабандан ҳайдалган сув сарфи, кг/с; h_к.б, h_Т.С, h_к,- ўта қизиган буғнинг, таъминлаш сувининг ва тўйиниш чизиғидаги сувнинг энтальпиялари, кЖ/кг;

, - оралиқ ўта қиздиргичдан чиққан ва унга кирган иккиламчи ўта қизиган буғ энтальпияси, кЖ/кг; В - ёндирилган ёқилғининг сарфи, кг/c ёки м³/с.
Қозонда самарали фойдаланилган иссиқлик миқдорини қуйидаги формуладан ҳам аниқласа бўлади:

Q₁= Q_ў+Q_қ+Q_и+Q_эк (7.4)

бу ерда: Q_Ў - ўчоқ юзалари қабул қилган иссиқлик миқдори. кЖ/кг; Q_қ, Q_и, Q_эк - асосий, оралиқ буғ ўта қиздиргичлари ва экономайзер қабул қилган иссиқлик миқдори, кЖ/кг.

Юқорида келтирилган иссиқлик баланси формуласини нисбий ҳолатда ифода этиш мумкин:

100 = q₁ + q₂ + q₃ + q₄ + q₅ + q₆. (7.5)

Бу иссиқлик мувозанати 1 кг ёки 1 м³ ёқилги иссиқлигининг фоизда тақсимланишини кўрсатади.