Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

6.3. МЕҲНАТНИ МУХОФАЗА ҚИЛИШ - ТЕХНИК
ХАВФСИЗЛИК ТАДБИРЛАРИ 
Меҳнатни мухофаза қилиш ташкилотда хавфсизлик техникаси ва 
ёнгинга қарши қураш билан узвий боғланган. Ташкилотда меҳнат 
узлуксиз давом этиши учун ходимлар сог-саломат булишлари, 
қунгилсиз тасодифларга дучор бўлмаслиқлари керак. Бу тадбирларни 
амалга ошириш ишлаб чиқаришнинг ҳамма сохаларида илмий-гигиеник 
ва техник асосда бир меъёрдаги иш шароитини яратишга имкон беради. 
Умумий овқатланиш ташкилотсида хавфсизлик техникасининг 
Тартиб 
№ 
Реестр 
рақами 
Суммаси, 
сум, тийин 
Жами 

---

163 
вазифалари — ишлаб чиқариш ва хиз-матларнинг ўзига хос 
хусусиятларини урганиш, бахтсиз ходисалар, қасб қасаллиги 
сабабларини тахдил қилиш ва уларнинг олдини олишнинг аниқ чора-
тадбирларини қуришдан иборат. Ёнгинга қарши техника воситалари 
ёнгин-ларнинг олдини олиш ва уларни бартараф қилиш сохаси-да 
фойдали усулларни амалга оширишда ёрдам беради. 
Соғлом ва хавфсиз меҳнат шароити Ўзбекистон Республикасида 
1996 йилда қабул қилинган меҳнат қодеқси билан амалга оширилади. 
Демоқратиқ 
хуқуқий 
тамойилларга 
асосланган 
мустақил 
давлатимизнинг бу қодеқси ишчи ва хизматчиларнинг меҳнат 
муносабатларини, 
меҳнатни 
мухофаза 
қилиш 
меъёрларининг 
бажарилишини тартибга солади. Меҳнат қодеқси асосида хавфсизлик
техникаси, саноат санитарияси ҳақидаги қоидалар ишдаб чиқилади. 
Меҳнат мухофазасининг теқширув ишларини давлат ва жамоат 
ташкилотлари амалга оширади. Меҳнат Қодеқсининг 9-моддасига 
биноан Ўзбеқистан Республикаси худудида меҳнат тўғрисидаги 
қонунларнинг аниқ ва бир хил ижро этилиши устидан назорат олиб 
бориш Ўзбеқистан Республикаси бош проқурори ва унга буйсунувчи 
проқурорлар томонидан амалга оширилади. Давлатнинг бир қанча 
мутасадди органлари ҳам назорат ишларини амалга оширади. 
Ўзбекистон Республикаси соғлиқни
сақлаш вазирлиги бош санитария-
эпидемиология назорати амалга оширадиган ишлар бу соҳада энг муҳим 
хисобланади. 
Техника 
инспеқцияси 
ишлаб 
чиқариш 
жараёнининг 
хавфсизлигини, огир ишларнинг механизация даражасини, жихозларни 
ишлатишда хавфсизлик қа риоя қилиш қоидаларини текширади. 
Соха йуриқчилари меҳнат ҳақидаги қонунчилиқни, хавфсизлик
техникаси йуриқнома ва қоидалари, ишлаб чиқариш санитарияси, 
тасодифий ҳолатлар юз бериши, касб касаллигининг олдини олишни 
назорат қилади. Улар шамоллатиш тизимлари ишини, ёритиш 
техникаси хола-тини, жихозлар, инвентар, асбоблар турри ишлашининг 
техник ҳолати, тозалиқ, ишчи жойларининг тартиби, хо-димларнинг 
қасб кийимлари билан ўз вақтида таъминланишини текширади. Ҳамма 
меҳнат мухофазаси ва хавфсизлик техникаси бўйича зарурий тадбирлар 
жамоа шарт-номасига киритилади. 

---

164