Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

5.5. МИЖОЗЛАР БИЛАН ПАЙДО БЎЛАДИГАН 
КЕЛИШМОВЧИЛИКЛАРНИ БАРТАРАФ ЭТИШ ВА ОЛДИНИ
ОЛИШ 
Хизмат жараёнида ресторанда турли вазиятлар юзага келиши 
мумкин. Бундай ҳолатларда бош официант ўзини тута билиши ва ахлоқ-
одоб қоидаларига риоя қилиши шарт. Мисол тариқасида қуйидаги 
вазиятни қуришимиз мумкин. 
Қечқурун хизмат бошланишида иккита мижоз — эркак ва аёл турт 
уринли столга утқазилди. Улар бу ерга бошқа хеч қимни утқазмаслиқ 
кераклигини сурашди. Эшик ортида эса кишилар навбат кутиб турибди. 
Бош официант нима қилиши керак? 
Люкс тоифадаги ресторан ва барларда икки уринли| столлар 50%, 
олий тоифадаги ресторанларда — 20 % ни, биринчи тоифадаги 
ресторанларда — 15% ни ташкил қилади. Бош официант бу икки 

---

149 
мижозга икки уринли стол тавсия қилиши керак. Агар залда икки 
қишилиқ буш стол бўлмаса, улардан иккита стулни олиб бориб олти 
ўринлиқ стол безатиш мумкин. Бундай харакат ресторанга 
келувчиларнинг хоҳишини кучайтиради, ресторанга келувчилар бундан 
кейин ҳам кўпаяди. 
Бош официант мунтазам равишда хизмат маданиятини ошириш 
мақсадида официантлар билан машгулот утқазиб туради. Машғулот 
ўтқазишга тажрибали мутахассис ишчиларни ҳам жалб қилиш мумкин. 
Қулгина ресторанларда меҳмон кутиш бўйича уқишлар ташкил 
қилинган, бу ерда ёш официантлар мустахқам касб кўникмаларини, ўз 
вазифаларини виждонан бажариш усулларини урганадилар. Хизмат 
махоратининг асосларини ўзлаштирадилар. Официантда доимо идиш-
товоқ, сочиқлар, дастурхон бўлиши лозим. Официант яхши шахматчи 
тош сургани каби ишлаши керак. Ўзининг бутун хатти-харакатларини 
олдиндан режалаб қўйиши унинг иш унумини оширади. У психолог 
бўлиши керак. Ресторанга келувчи фақат таом ейиш учун келганми ёки 
хордиқ чиқариш учунми, бу ердаги шароитдан лаззатланиш учун 
келганми, буни официант дархол сезиб опиши керак. киши биринчи 
марта келган бўлса, унга таом ва ичимликлар танлашда ёрдам қилиш 
лозйм. Бу сохада официант ўз ишининг мохир устаси бўлиши керак. 
Ресторанга келувчилар ҳам бу ердаги қоидаларга риоя қилишлари 
даркор, бордию улар интизомни бузса, бошқалар дам олишига халал 
берса, бош официант ударга хизмат кўрсатишни тўхтатиб қўйиши 
мумкин. 
Ресторанда бўладиган баъзи англашилмовчилиқларни ҳам бош 
официант хал қилади. Қуйидаги вазиятни кўрайлик: 
Мижозлардан бири буюртма қабул қилмаганлиги учун 
официантдан норози булди. Чучвара ейишни хохлаб қолди. Чучвара 
таомномада бор, аммо тарқатишда тамом бўлган. Ресторан ёпилишига 
хали 4 соат вақт бор. Бош официант мижозга чучвара тайёрлаш учун 
анча вақт талаб қилинади, шунинг учун бошқа таом тавсия қиламиз, 
дейди. Аммо мижоз норози. Бундай холларда бош официант мижоздан 
қечирим сурайди. Бош официант таом тайёрлашни буюради. Мижоз 
қутмай қетиб қолади. Ишлаб чиқариш кенгашида вақтида таом 
тайёрламагани учун ошпаз мухоқама қилинади. Бош официант хуқуқи: 
1. Официант қоидани бузса, уни ишга қуймаслиқ, хатто ишдан 

---

150 
четлатиш, бу хақда ресторан рахбариятига маълум қилиш. 
2. Таом берилишида ёки шакллантирилишида қоидага риоя 
қилинмаса, таомномани ишлаб чиқаришга қайтариш. 
3. Нуқсонли таомни, хатто мижоз эътироз билдирмаса ҳам, 
алмаштиришни талаб қилиш. 
4. Тажрибали, малақали официантларни, ёшларни тарбиялашга 
жалб қилиш. ўқув дастурларининг бажарилишини назорат қилиш. 
5. Официантлар танлаб олишда қомиссия таркибида қатнашиш, шу 
ташкилотда ишлаб кетиши мумкинлиги ҳақида тавсия бериш. 
6. Официантларнинг даражасини ошириш ҳақида тавсияномалар 
бериш. 
7. Хизматчиларга қачон таътил бериш навбатини белгилаш.