Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Официантларни хизматга тайёрлаш. Бош официант хизмат 
кўрсатиш, банкет дастурхонини тузаш, безатиш, қаҳва столларини 
тайёрлаш, буфет маҳсулотларини олиш ва тайёрлаш бўйича 
официантларни тайёрлайди. 
Бош официант меҳнат тақсимоти тамойили асосида рахбарлик 
қилади. 2—4 меҳмонга битта официант хизмат қилади. ёки бир 
официант таом келтирса, иккинчиси ичимлик олиб келади. 
Тажриба яна шу нарсани кўрсатадиқи, банкет 50—60 дақиқа давом 
этадиган бўлса, хизматни қуйидагича ташкил қилиш мумкин. 12—16 
меҳмонга 3 та официант хизмат қилади, иккитаси таомлар, биттаси 
ичимлик келтиради. Ҳамма меҳмонларга баробар хизмат қилинади. 
Баъзи холларда тегишли миқдордаги меҳмонларга биргина официант 

---

122 
хизмат қилади, ҳам таом, ҳам ичимликлар билан ўзи таъминлайди. 
Бош официантнинг вазифаси — банкет қим ва нима муносабати 
билан 
утқазилаётганини 
официантларга 
тушунтириш, 
банкет 
бошланадиган қун бош официант ҳамма официантларни йигиб, банкет 
қачон бошланиши, меҳмонлар сони, уларнинг таркиби (миллати, жинси, 
ёши) ҳақида ахборот беради. Меҳмонларни қабул қилиб олиш, жой-
жойига ўтқазиш режалари билан таништиради, таом, ичимликлар 
таомномаси, банкет столлари ясатилиш хусусиятлари ҳақида қўрсатма 
беради. 
Буфетдаи маҳсулотлар олиш. Бош официант ва официантлар 
бригадири олдин тузилган буюртма бўйича ичимликлар олади. Хизмат 
бошланишига қадар ҳамма нарсани тахт қилиб қуйилади. 
Мебелларни жойлаштириш. Банкет ўтқазишда мебеллар 
қуйидагича урнатилади. Столлар, стуллар, кресло, яримкреслолар, 
официант учун ёрдамчи стол, сервантлар қуйилади. Агар буюртма 
берилишида айтилган бўлса, қаҳва учун алоҳида зал тайёрланади ва 
шунга мосланган стол, стул, кресло, яримкресло, диван қуйилади. 
Ресторанда ҳамма вақт ҳам тегишли банкет столлари булавермайди. 
Булар одатдаги қвадрат столлар билан алмаштирилиши 
мумкин, чунки бундай столлардан исталган банкет столлари ясаш 
имкони бор. 
Агар банкет қатнашчилари унча кўп бўлмаса, думалоқ стол 
атрофига ўтқазиш лозим, бу анча қулай, ҳамма қатнашчилар бир-
бирларини қуриб турадилар, бундай столларга 8 дан 25 кишигача 
жойлаштириш мумкин. 
Алоҳида залда қаҳва тарқатишда думалоқ ёки чўзинчоқ столлардан 
фойдаланиш тавсия этилади, буларга 10—12 меҳмон сиғиши 
мўлжалланади. 
Банкет столларини жойлаштиришда залнинг майдони хисобга 
олинади, унинг сиғими, банкет иштирокчиларининг миқдори, ойна-
эшиклар жойлашуви, устунлар, токчалар мавжудлиги назарда тутилади. 
Столларни бир қатор бир-бирига параллел қилиб қўйиш мумкин. Бунда 
хурматли меҳмонлар учун алоҳида жой ажратилади. Энг муҳими 
шундаки, залдагиларнинг биронтаси хурматли меҳмонларга орқа 
томони билан утирмасин. Бу хақда бош официант гамхурлиқ қилиши 
керак. Ўринларни режалаш-тирганда буюртмачи билан келишиб олиш 

---

123 
керак. айниқса, хорижий меҳмонлар, туристлар зиёфатида уша 
мамлакатларга хос удумлар қулланилиши мақсадга мувофиқдир, 
Банкет столлари эни бўйича бир текис, тўғри туриши учун майда-
чуйда нуқсонларни ҳам тугатиш керак. Бунинг учун стол оёқлари остига 
тегишли нарсалар тиқиштириш керак. Столларни бир-бирига зичлаб 
қўйиш билан ҳам бунга эришиш мумкин. 
Айниқса, хурматли меҳмонлар ўтирадиган столларга эхтиёт 
булиш керак. Меҳмон столи билан қундаланг қуйилган асосий столлар 
орасида 1—2 мли йўлак бўлиши зарур. Хурматли меҳмонлар учун стол 
фақат бир томондан ясатилади, унинг эни энсизроқ бўлади, лекин 70 см 
дан кам бўлмаслиги керак. 
Залда банкет столларидан ташқари ёрдамчи столлар, сервантлар 
девор ёнларига, бурчаклар, устунлар атрофига қуйилади. Улар идиш-
анжомлар ва ичимликлар қўйишда фойдаланилади. Буларнинг сони зал 
майдонига боғлиқ. Битта ёрдамчи стол ёки сервант 12-—15 кишига 
хизмат кўрсатиш учун етади. 
Официантлар столлар атрофига стул ва креслолар қуйиб чиқади, 
стуллар мижозларнинг стол томон ўтишида халақит бермаслиги керак. 
Сўнгра официантлар столларни тўғрилайди ва дастурхон ёзади.