Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё-технология институти

Ишни бажариш тартиби
1.Микрометр ёки штангенциркуль ёрдамида шарчанинг диаметри
0,01мм аниқлик билан ўлчанади.
2.Уни цилиндр ичига тушириб " а " ва " б " белгилар орасидаги
масофадан ўтиш вақти t ўлчаб олинади.
3." а " ва "б" белгилар орасидаги масофа 1 мм аниқлик билан
ўлчанади.
4.Шундай усул билан тажриба камида 5-10 та шарча билан
такрорланади.
5.Тажриба натижаларини (10) формулага қўйиб, ички ишқаланиш
коэффиценти  аниқланади. Топилган натижалар қуйидаги
жадвалга ёзилади.

№	 кг/м^3	0 кг/м^3	м	d м	d^2 м^2	t с	 кг/мс	<>		<>
1 2 3 4

Cинов саволлари

1.Қовушоқлик ёки ички ишқаланиш қандай юзага келади.
2.Тезлик градиентига таъриф беринг.
3.Ички ишқаланиш коэффицентини қандай ифода билан аниқланади.
4.Шарча суюқликда ҳаракатланганда унга қандай кучлар таъсир
қилади. 
5.Қандай шарт бажарилганда шарча тўғри чизиқли текис ҳаракат
қилади.
Тест саволлари
1.Системанинг икки қатлами бир-биридан қандай катталик билан фарқ
қилганда,улар орасида ички ишқаланши кучи пайдо бўлади.
А) Зичлик билан В) Энергия билан С) Кучи билан Д)Тезлиги билан
2.Келтирилган жумлалардан қайси бири тезлик градиентининг физик
маъносини тўлиқ акс эттиради.
А) Тезликни координата ўқи бўйича ўзгариши.
В) Тезликдан координата ўқи бўйича олинган ҳосила.
С) Тезлик йўналишига тик йўналишда тезлик ўзгаришининг
модулини бир бирлик масофага келтирилган қиймати.
Д) Тезликдан вақт бўйича олинган ҳосила.

Таянч сўзлар

Модда, газ, суюқлик, диффузия, кўчиш, ишқаланиш, градиент,
қовушқоқлик, Архимед кучи, оғирлик кучи, Стокс кучи.

Адабиёт

1. Нуъмонхужаев А.С. Физика курси,1-қисм, Т. "Ўқитувчи" 1993 йил.
12-боб.
2. Ахмаджонов О.И. Физика курси, "Механика ва молекуляр физика"
1-қисм,Т."Ўқитувчи" 11-боб.
3. Савельев И.В. "Умумий физика курси" 1-т. Т."Ўқитувчи" 12-боб.
4. Ҳайдарова М.Ш.,Назаров У.Қ. Физикадан лаборатория ишлари. Т.
"Ўқитувчи" 76-78 бет.