Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети

16-МАЪРУЗА. ХУРМО ЕТИШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ
Хурмони экиш учун қуёш доим тушиб турадиган, совуқ шамолдан ҳимоя қиладиган катта бўлмаган қиялик жойлар қулай ҳисобланади. Хурмо кўчатлари ёввойи хурмодан тайёрланаган уруғ ниҳолларга, танлаб олинган маданий хурмо куртаклари билан пайвандланиб етиштирилади. Бу тўғрида 12-маърузада батафсиз маълумот берилган. Хурмо сизот сувлари чуқур жойлашаган унумдорлиги юқори, дренажлаштирилган қумоқ, бўз тупроқларга яхши ўсади. Сизот сувлари юза жойлашган шағалли, шўрланган ерлар хурмо учун яроқсиз. Хурмо асосан Ўзбекистон Республикасининг жанубий вилояти Сурхондарёда кўп экилади. Кўчатларни экишдан олдин ер экишга тайёрланади, кузда ер 40-45 см чуқурликда занжирли тракторлар билан шудгорланади, чизилланади, охирида эса текисланиб борона қилинади. Ерни шудгорлашдан олдин гектарига 30-40 т чириган гўнг, 300-400 кг суперфосфат ёки 250-300 кг аммофост, 80-100 кг калий берилади.
Хурмо кўчатларини экиш 6х6 схемада олиб борилади. Боғ учун ажратилган даланинг ўртасидан узуна ва кўндалангига ингичка мустаҳкам иплар тортилади ва даланинг чеккасидаги қозиқчаларга маҳкам боғланиб қўйилади. Узуна ипларнинг ҳар 6 м га кўндаланг ипларнинг хар 6 мга қозиқчалар ўрнатиб чиқилади ва ана шу чуқурчалар ўрнида эни ва чуқурлига 60 см ер кавланади, ерни кавлашда чуқурнинг устки 30 см унумдор қатлами бир томонга, пастки 30 см тупроғи иккинчи томонга ташланади. Кўчатни чуқурчага ўрнатишда илдиз бўғзини тупроқдан 2 см юқори қилиб қўйиб чуқурчаларга тупроқ ташланади. Юқорига тупроқ чуқурчанинг тагига, пастги тупроқ унинг пастига ташланади ва сув қуйилади, кўчатларга шакл берилади. Барча кўчатлар схема бўйича ўрнатиб бўлингандан сўнг кўчатлардан 25-30 см узоқликда икки томонлама суғориш эгатлари олинади. Иложи бўлса шу куниёқ, бўлмаса эртасидан қолмай кўчатлар суғорилади. Ер тобга келиши биланоқ 8-10 см чуқурликда юмшатилади. Кўчатларнинг яхши тутиб кетиши учун биринчи йили вегетация даврида 10-15 марта суғорилади, мартда 1 марта, апрелда 2 марта, майда 2-3 марта, июнда 3 марта, июлда 3 марта, августда 2 марта, сентябрда 1 марта суғорилади. Октябр ойидан суғориш тўхтатилади. 2-3 йиллик хурмозорлар орасига сидерат экинларидан экиб кузда яшил ўғит сифатида хайдаб юборилади. Хурмо дарахтлари ҳосилга кирганидан сўнг суғориш сони камайтирилади, озиқлантириш бир мунча кўпайтирилади. Хурмо ҳосили пишганда териб йиғиб олинади. Хурмо меваларини эҳтиётлик билан олинмаса шикастланиб чирийди ва истеъмол қилиш учун яроқсиз бўлиб қолади. Шунинг учун мевалари эъҳтиётлик билан боғ қайчисидан фойдаланиб кесиб олинади ва кичик ҳажмли ички томони юмшоқ корзиналарга ёки картондан тайёрланган яшикларга солиниб сақлаш учун махсус омборхоналарга олиб келинади. Бу ерда катта кичиклигига қараб сортларга ажратилади. Мевалари қоронгу, вителяция ишлайдиган, ҳаво намлиги ўртача жойларда мева чуқурчаси томонини пастга қўйиб сақланади, вақти-вақтида текширилади, чириганлари олиб турилади.