Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети тарих факультети

Мусулмон календари. Мусулмон ойлари, хафта номлари. (Ҳижрий-камарий йил ҳисоби, Ҳижрий-шамсий йил ҳисоби). Эрон, Афғонистон, Урта Осиё, Кавказ давлатлари исломлаштирилгач, зардўштийлик календаридан фойда-ланишмаган. Бунга фақат зардуштийлар амал қилганлар.
Ислом дини вақтни ҳисоблашга ҳам ўз таъсирини кўрсатди. Исломдан аввал араблар Ой календаридан фойдаланганлар. Абу Райҳон Берунийнинг ёзишича, араблар яҳудийлардан йилга қўшимча ойлар қўшишни ўрганганлар ва у ойни «аям ан-наси" деб атаганлар. Бундан биз арабларнинг Ой-қуёш календаридан фойдаланганлигини билишимиз мумкин. Араб календарида 12 ой бўлиб, улар куйидагича аталган.
1)Муҳаррам - «таъқиқланган», «ман этилган», «муқадцас» маъноларини беради. Муҳаррамда жоҳилият даврида уруш Ҳаром қилинган. Бу ҳолат еттинчи (ражаб), - ўн биринчи (зулқаъда) ва ўн иккинчи (зулҳижжа) ойларига ҳам тегишли бўлган.
2)Сафар - «сариқ», «заъфарон» деган маънони беради. Бу ойда арабларга ҳалок қилувчи яра тошар эди. Инсонларга бу касаллик етганида юзлари сарғайиб кетарди. Шу сабабли бу ойни сафар «сариқ» деб номлади. Шунингдек, бошқа бир фаразга кўра, сафар ойида араблар «сафария» номли гуруҳ билан биргаликда озик-овқат қидирганликлари учун бу ойга шундай ном берилган.
3)Раби ул-аввал. «Рабиъ» сўзи араб тилида «бахор» маъносини беради. Аммо Қадимги араблар «рабиъ» сўзини «куз» маъносида ҳам кўллаганлар. Ушбу ой куз фаслида келгани учун «биринчи куз» маъносини англатган.
4)Раби ус-соний - «иккинчи куз». .
5)Жумоду-л-аввал, Жумоду-с-соний - бу икки ой қиш кунларига, совуқ қаттиқ бўлиб, сув музлаган пайтини англатувчига арабча <окамода» сўзидан олинган бўлиб, «қотиб қолмоқ», музламок маъносини беради.
7)Ражаб - араблар бу ойни улуғлайдилар, яна бу ойни «кар ойи» ҳам деб номлайдилар, чунки бу ойда уруш овозини эшитмасдилар.
8)Шаъбон - «ташааба» сўзидан олинган бўлиб, «таркалмок» маъносини беради.
9)Рамазон - «ёндирмоқ», «жазирама ой» маъноларини англатади. Бу ой ёзнинг энг иссиқ пайтига тўғри келгани учун шундай аталган.
10)Шаввол - «кўтарилмоқ», «олиб бормоқ», «кўчирмок» маъноларини беради. Араб қабилалари бу ойда ўз жойларидан кўчиб кетарди, шунинг учун шаввол деб номланган.