Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тдпу ҳузуридаги педагог кадрларни қайта

II. Талаба шахсини ривожлантирувчи ўқув топшириқлари 
ва уларнинг турлари. Шахсга йўналтирилган таълим техноло-
гиялари, жумладан, ривожлантирувчи таълим технологияларини 
амалиѐтда қўллашда ўқув топшириқларини ишлаб чиқишга 
алоҳида эътибор қаратилади. Чунки ўқув топшириқлари ѐрдами-
дагина талабаларда мустақил, ижодий ва танқидий фикрлаш 
қобилияти ривожланади.
Хўш, ўқув топшириқлари нима ва уларнинг муайян турлари 
мавжудми? 
Тренинглар; 
ижодий 
топшириқлар; 
кейслар; 
тестлар, 
бошқотирмалар, мантиқий масалалар, махсус машқлар, тез 
айтишлар, топишмоқлар, кроссвордлар, ребуслар, сканвордлар, 
чайнвордлар, лойиҳалар, беллашувлар, дидактик ўйинлар, 
“Заковат” ўйини, лего ўйинлари, мозаикалар, стол ўйинлари 
(“Биржа”, “Банк”, “Монополия” ва б.), конструкциялар ва б. 
Ўқув топшириқлари – ўрганилаѐтган мавзу бўйича талабалар
томонидан ўзлаштирилган билим, кўникма ва малакалар даража-
сини аниқлашга хизмат қиладиган таълимий вазифалар йиғиндиси
152

---

Ўқув материалларини ўзлаштиришда таълим олувчини фаол 
ҳаракатга ундайдиган омил – ўқув топшириқлари ҳисобланади. 
Кўзланган мақсадлар тизими уларнинг бажарилишини 
таъминловчи ҳаракатлар тизими билан узвий боғланади.
Шу сабабли ўқув топшириқларини тўғри шакллантириш мақ-
садга мувофиқдир. Бўлажак ўқитувчи сифатида педагогика йўна-
лишида фаолият кўрсатаѐтган ўрта махсус ва олий таълим муасса-
саларининг талабалари ўқув топшириқларини тўғри шаклланти-
риш кўникма, малакаларига эга бўлишлари зарур. Ўқув топши-
риқларини шакллантиришда қуйидагиларга эътибор қаратилади: 
Россиялик тадқиқотчи Д.Толлингерова томонидан таклиф 
этилган ўқув топшириқлари таксономиясидан ривожлантирувчи 
таълим жараѐнида самарали фойдаланиш мумкин. Таксономия 
асосида ўқитувчилар турли мураккабликдаги ўқув топшириқ-
ларини шакллантириш ва улар ѐрдамида таълим олувчи шахсини 
ривожлантириш имкониятига эга бўлади: