Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

Биринчи босқич:
лойиҳани тайёрлаш босқичи. Бу босқичда 
корхонада ҳосил бўлган ижтимоий ва иқтисодий шарт-
шароитлардан келиб чиққан ҳолда тизимнинг мақсад ва вазифалари 
олдиндан аниқланиб олинади. Меҳнат самарадорлигини баҳолаш ва 
мавжуд бўлган моддий рағбатлантиришни корхона жамоасининг 
муносабатини акс эттирувчи ва уларнинг имкониятларини (йўна-
лишларини) такомиллаштирувчи ижтимоий-психологик омиллар 
тайёрлов босқичнинг муҳим таркибий қисми ҳисобланади. 
Тайёрлов босқичда корхона фаолиятининг муҳим қисми бўлмиш, 
бошқарув-ташкилий таҳлилини ўтказилиши шарт. Бу таҳлилни 
бошқарув тизимини қайта кўриб чиқиш ва ташкил этиш доирасида 
бажарилиши мумкин. 
Иккинчи босқич:
лойиҳани ишлаб чиқиш. Баҳолаш тизимини 
ишлаб чиқиш қўйидагича бажарилади: а) меҳнат самарадорлигини 
баҳолашда умумий услубий тамойилларга мос келганда; б) 
индивидуал ишчи ва жамоа меҳнатини баҳолашда бўлак (алоҳида) 
ёндашишга асосланганда; в) лойиҳалашнинг биринчи босқичини 
ўтказишдан олинган, корхонани бошқариш ва унга қарашли 
бўлинмалари тизимининг ҳаракатланувчи ҳолати тўғрисидаги 
ахборотларни ҳисобга олган ҳолда. 

---

90 
Ташкилий, ахборот ва унинг методологик хусусиятини ҳосил 
қилувчи баҳолаш тизимини бир бутунлигини таъминлаш учун 
ишлаб чиқилган баҳолаш тизим модели (2.2.4-расм) асосида ишлаб 
чиқиш мақсадга мувофиқ деб ҳисоблаймиз. 
2.2.4-расм. Меҳнат самарадорлигини баҳолаш тизимини ишлаб 
чиқиш модели
108
 
Мазкур 2.2.4-расмда ифодаланган баҳолаш тизими модели ўз 
ўрнида меҳнат самарадорлигини баҳолаш тизимини ташкил этиш-
нинг асосий: тенглик, эластлилик, натижавийлик ва ишончлилик 
тамойилларига амал қилинишига замин яратади. Ушбу босқичда 
қўлланилиши шарт бўлган асосий ғоянинг мазмуни шундан 
иборатки, яъни корхонанинг асосий вазифаси, фаолиятнинг мақсад 
ва вазифаларини аниқлаш, улар асосида ишчининг меҳнатни 
бажариш нормалари бўйича иш ёки мансаб мажбурияти аниқ 
белгиланган иш ўринларининг лойиҳаси ва ташкилий струк-
турасини ишлаб чиқишдан иборатдир. Бажариладиган меҳнат 
нормаларини олдиндан аниқлаб олиш (ташкил этиш ёки жорий 
108
Манба: Муаллиф ишланмаси.