Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

Фойдаланиш Тадбиқ қилади 
(
Татбиқ қилиш) Ҳисоблаб чиқади 
Назорат қилади 

---

165 
Фойдаланади 
Бажаради
Ўлчайди
Ишлаб чиқади 
Аниқлайди 
Амалга оширади 
Ҳисоблайди
Еча олади
Киритади
Ишга солади
Ўзгартиради
Тугаллайди 
Анализ Соддалаштиради
(
таҳлил қилиш) Ажратиб чиқади 
Турлайди
Табақалайди
Классификациялайди
Олдиндан кўра олади 
Бўлиб чиқа олади 
Текшириб кўра олади 
Группалайди 
Синтез Кашфиёт қилади
Умумлаштиради 
Йиғиб олади 
Ўзаро боғлайди 
Мавҳумлаштиради
Системалаштиради
Бирлаштириштиради
Тузади
Лойиҳалаштиради 
Баҳолаш Исботлайди 
Асослайди
қўллаб қувватлайди
Тавсифлайди
Далиллайди 
Излаб топади 
Баҳо беради 
қайта текширади
Таққослайди
Солиштиради
Шарҳлаб беради 
Ушбу савол бўйича муаммолар: 
Ўзлаштиришнинг ҳар бир даражасига мўлжаллаб тўзилган тест топшириқларини 
ўзаро таҳлил қилинг. Аҳамиятли томонларини кўрсатинг.
Ушбу савол бўйича идентив ўқув мақсадлари 
Ўзлаштиришнинг турли даражаларига мўлжалланган тест топшириқларини тўзишни 
ўрганади. 
Ҳар бир ўзлаштириш даражасига мўлжалланган тест топшириқларининг 
хусусиятларини фарқлайди. 
Тест топшириқларининг моҳиятини тушунтириб беради. 
Ушбу саволнинг баёни: 
Турли хил ўзлаштириш даражасига мўлжалланган тест топшириқлари.

---

166 
Тест топширикларининг бажарилиш даражаси ўқувчиларнинг ўқув материалларини 
рухий жиҳатдан кай йусинда эканлигини аниқлашга ёрдам беради: 
- 
ахборотни билиш, ёд олиш ва сузлаб бериш 
- 
репродуктив фикрлаш 
- 
продуктив фикрлаш 
- 
изланувчи-ижодий фикрлаш. 
Эслаб қолиш, билиб олиш ва ахборотни таҳлил қилиш: Бу ўринда эслаб қолиш 
кобилияти билан боғлиқ бўлган билимлар текширилади: 
1-
мисол: Доира юзи формуласи 
А. 2пR2
В. пR2
Г. 4пR2
Д. 2пR
Бу топширик ўқувчидан 2 формуласини эслаш, аниқлаш, фарклашни талаб қилади. 
Бу жуда осон мисол бўлса ҳам лекин фактлар, вокеалар, классификациялар, формулалар, 
конунлар ва хоказоларни эслаб қолиш заруриятини тугдиради. Лекин бу тестни ечиш 
ўқувчидан фақат ахборотни эслаб қолишни талаб қилади. Амалиётда кулланишини 
курсатмайди. Шунинг учун ахборотни едлаб қолиш ва уни тахлил қилиш билан боғлиқ 
тестларда яна уларни амалиётда кулланиши ҳам инобатга олиниши лозим. 
3-
савол 
Қуйидаги тест топшириклари шу мақсадга мувофикдир. 
Репродуктив ўзлаштириш даражаси Ушбу тест топширикларида синалувчидан олдин 
ўрганилган схемалар асосида мустакил иш бажариш талаб этилади. Улардан олдинги 
едланган алгоритмлар, қоидаларни эслаш талаб этилади. 
2-
мисол:
Радиуси 2 см бўлган доира юзи ______________ га тенг
Бу тестни еддан ечиш мумкин эмас, шунинг учун уни ҳисоблаш лозим. 
Операциялар сонини ҳисоблаймиз: 
1) п2 формуласини эсланг; 
2)п қ 3,14(вергулдан кейин икки сонга аниқликда) сон жиҳатдан маъносини 
эсланг; 
3) Радиус узунлигини квадратга олинг: 22 қ 4; 
4) Доира юзини ҳисобланг: S қ 12,56 
Психик операциялар сони - 4 та. 
Репродуктив даражасидаги тест топшириклари педагогик йўналишдаги 
тестларда кенг кулланилади. Улар ёрдамида урганилган принциплар, қоидалар кулланиши 
мохияти урганилади. Лекин фақатгина репродуктив сифат билан чегараланса, кейинчалик 
ўқувчининг фикрлашини чегаралаб қолиши мумкин, шу сабабли тестларга янада 
мураккаброк топшириклар киритилиши лозим. 
Продуктив даражадаги тест: Бу ўқувчининг олган билимининг ностандарт 
масалаларини ечишда мустакил фикр юритишни талаб қилади. Бу фаолият тайер коида ёки 
тасвир асосида эмас, балки ўқувчи томонидан тўзилган алгоритм билан боғлиқ. Продуктив 
даражаси узлаштирилишининг педагогик технологияси 3.6 бўлимда берилган. Лекин бу 
даражадаги тест топширикларининг тўзилишини бошқа ўзлаштириш сифати билан боглаш 
лозим.