Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

Литература 
1. Dardano M. “La lingua italiana”. Bologna – 2003.
2. Giuseppe Pittàno. “Frase fatta capo ha. Dizionario dei modi di dire,
probverbi e locuzioni”., Zanichelli editore s.p.a., Bologna., 2001., 5ed. 
Использованные сайты: 
1. www.tania-soleil.com/proverbi-italiani/
2. https://kursy-italyanskogo.babilonia.it/italyanskiye-poslovitsy-ves-mir-
odna-strana/ 
XITOY TILIDA OMONIMLARNING KELIB CHIQISHIGA KO`RA 
QIYOSIY TASNIFI 
Sattorov B.A. (SamDChTI) 
Omonimlarning xususiyatlarini to`liq ko`rsatish uchun nafaqat etimologik 
tasnifini, balki struktur tasnifini ham ko`rishimiz mumkin. Yuqoridagi bo`linishdan
shuni aytishimiz mumkinki, xitoy tilida omonimlarning kelib chiqishiga ko`ra 
1
 www.tania-soleil.com/proverbi-italiani/ 

---

90 
hamda bo`g`inlarning hajmi bo`yicha farqlanadi. Kelib chiqishi bo`yicha 
omonimlar ikki etimologik turga: 
a)genetik jihatdan bog`liq bo`lgan omonimlar;
b)genetik jihatdan bog`liq bo`lmagan omonimlar.
Genetik bog`liq o`lgan omonimlar. Bunday omonimlar so`zning ma`no 
strukturasi rivojlashidagi semantik jarayonning tabiiy natijasidir. Ular bir-biri bilan 
kelib chiqishi jihatidan, ya`ni etimologik bog`liq, ularning orasida genetik 
munosabat mavjud. Polisemiya jarayonining parchalanishi natijasida hosil bo`lgan 
omonimlar, hozirgi kunda xitoy tilida leksik omonimlar sifatida yuritiladi
.
. 
Chjou Szumo polisemiyaning parchalanishi natijasida paydo bo`lgan quyidagi 
omonim juftliklarini ko`rsatib o`tadi: 
好
hǎo – yaxshi; 
好
hǎo –juda; 
该 gaī- kerak; 
该 gaī-qarzdor bo`lmoq; 
注 zhù – qo`ymoq, solmoq, bag`ishlamoq; 
注
zhù –eslatma, izoh, sharh; 
副 fù –yordamchi; 
副 fù-juft,komplekt; 
月
yuè-oymomo; 
月
yuè-oy(vaqt birligi); 
要 yào - hohlamoq;istamoq; 
要 yào - kerak; 
找 zhǎo - qaytim bermoq; 
找
zhǎo - izlamoq; 
给 gěi - bermoq; 
给 gěi - -ga qo`shimchasi; 
米
mĭ-metr; 
米
mĭ-guruch; 
Genetik jihatdan bog`liq bo`lgan omonimlar sirasiga kiruvchi 好 hǎo – yaxshi 
so`zi sifat so`z turkumiga mansub so`z bo`lib, darajalanish xususiyatiga egadir. 
Xitoy tilida 好 hǎo – yaxshi so`zi adabiy til va so`zlashuv tilida keng muomalada 
bo`lgan so`z hisoblanadi. Ushbu so`z orqali turli so`z birikmalari va gaplar hosil 
bo`ladi: 
好
ning “yaxshi”deya tarjima qilinganidagi ma`nolari: 
好人
{hăo rén}-yaxshi odam; 
天气真好
.[tiān qὶ zhēn hăo]-Havo judaham yaxshi. 
祖国的好儿子
.[zu guo de hăo erzi]-Yurtimizning yaxshi farzandi. 
好
ning shuningdek, “do`stona, mehribon” ma`nolarida ishlatilishi: 
好朋友
[hăo pengyou]-yaxshi do`st; 

---

91 
她们对我们真好
.[tamen dui women zhen hăo]-Ular bizga juda mehribon. 
这两个孩子又好了。[zhe liang ge haizi you hăo le]-Bu ikki bola yana 
do`stlashdi. 
好
ning “yaxshi bo`lmoq,tuzalmoq”ma`nosi: 
我的病好了.[wo de bing hăo le]-Mening kasalim yaxshi bo`ldi. 
你好哇！[ni hăo wa]- Qandaysan? 
好
ning “qilmoq”ma`nosi: 
饭好了[fan hăo le]- Ovqat tayyor. 
好
ning “fe`ldan keyin kelib ,ish-harakatning natijasini”bildirishi: 
这件事他做不好。[zhe jian shi ta zuo bu hăo]-U bu ishni yaxshi bajara
olmadi. 
好
ning “yaxshi bo`lib hisoblanadi”ma`nosi ham mavjud bo`lib,ravish so`z 
turkumiga tegishli bu so`z fe`ldan oldin qo`llaniladi: 
好喝[hăo he] ichish uchun yaxshi 
这个问题好回答。[zhe ge wenti hăo huida ]-Bu savol javob berish uchun 
juda oson. 
这本可以不好买。[zhe ben keyi bu hăo mai]-Bu kitobni sotish oson emas. 
好 ning undov ma`nosi: 
好，就这么办。[hăo,jiu zheme ban ]-Yaxshi,bu qulay. 
好了，不要再说了。[hăo le,bu yao zai shuo le]-Bo`ldi,boshqa gapirma. 
好
ning “juda”ma`nosida qo`llanilishi: 
今天好冷。[jin tian hăo leng]-Bugun juda sovuq. 
你好大胆子。[nihăo tai danzi]-Sen juda jur`atlisan. 
好
ning “qanday”ravishi ma`nosida ishlatilishi: 
火车站离这儿好远？[huo che zhan li zher hăo yuan]-Vokzal bu yerdan 
qancha uzoqda? 
好 ning og`zaki nutqda“mumkin,qila olmoq,maslahat bermoq”kabi modal 
ma`nolarga ega ekanligi: 
我好进来吗？[wo hăo jin lai ma]-Kirsam maylimi? 
时 间 不 早 了 ， 你 好 走 吧 。 [shi jian bu zao le,ni hăo zou ba]-Kech
bo`lyapdi,sen ketishing kerak. 
Genetik qarindosh bo`lgan omonimlarning o`rganilishi maxsus o`rganishi 
maxsus izlanishlarni talab qiladigan jarayondir. 

---

92