Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

 
Меҳнатни ташкил этишнинг зарурлиги объектив равишда мавжуд 
бўлган ва доимий равишда ривожланиб борувчи категориялар: 
меҳнат тақсимоти ва кооперацияси қисқача хулосалар 
 
 
Меҳнат тақсимотининг чегаралари муҳим аҳамиятга эга бўлиб, 
уларнинг бузилиши, одатда, меҳнат унумдорлигининг, маҳсулот таннархи 
ва шу кабиларнинг ўзгаришига олиб келади. 
Меҳнат тақсимоти ва кооперациясининг ҳар қандай шаклларида 
ходим самарали ишлашининг зарур шарти иш ўринларини ташкил этиш ва 
уларга хизмат кўрастишдан иборат. Шуни ҳисобга олиш зарурки, 
кишиларнинг ҳеч қандай биргаликдаги меҳнатини уларнинг қўйилган 
мақсадга эришиш йўлидаги меҳнат амаллари ва саъй-ҳаракатларини 
бирлаштирмасдан туриб амалга ошириш мумкин эмас. 
Меҳнатни нормаллаштириш меҳнатни ташкил этиш жараёнига 
бевосита таъсир кўрсатади. 
Назорат ва муҳокама учун саволлар 

---

33 
1. Меҳнат фаолияти нима? 
2. Меҳнат фаолиятини ташкил этишнинг асослари нималардан 
ибоарт? 
3. Жамиятда меҳнат тақсимотининг қандай турлари мавжуд? 
4. Корхонадаги меҳнат тақсимотининг асосий кўринишларини санаб 
ўтинг ва қисқача тавсифлаб беринг. 
5. Корхонада меҳнат кооперациясини такомиллаштиришнинг асосий 
йўналишларини баён қилинг. 
6. Меҳнат тақсимотининг оптимал чегаралари қандай ва нима 
сабабдан уларни аниқлаш зарур? 
7. Иш ўрнини ташкил этишга қандай талаблар қўйилади? 
8. Иш ўрнини режалаштириш деганда нимани тушунасиз? 
9. Ишлаб чиқаришда хизмат кўрсатишнинг қандай функциялари 
мавжуд? 
10. Меҳнатни 
ташкил этишда уни нормалашнинг аҳамиятини 
тушунтириб беринг. 
 
Адабиётлар рўйхати 
1. Абдураҳмонов қ.Х. «Меҳнат иқтисодиёти» (Дарслик) Т:. «МЕҲНАТ» 
нашриёти, 2004. 
2. Абдураҳманов 
қ.Х. ва бошқалар. Меҳнат иқтисодиёти ва 
социологияси (Дарслик). -Т.: Ўқитувчи, 2001. 
3. Абдураҳмонов К.Х., Шарифуллина Т.А. “Экономика и социология 
труда” Учебное пособие.-М.: 2002. 
4. Барбарова Е.Л. Экономика и социология труда М:. 2005. 
5. Варанский Г.Б Экономика и социология труда Вўборг : ИНЖЭКОН 
Press, 2001. 
6. Маҳмудов И.Х. Корхона иқтисодиёти. (ўқув қўлланма). – Т.: 2004. 
7. Назаров А.Ш “Меҳнатни ташкил этиш ва нормалаш”(дарслик) – Т.: 
2004. 
8. Сергеев И.В. Экономика предприятия. Учеб.пос. -М.: ФиС, 2004. 
9. Тучков А.И.Экономика трудаМосква : ЭКМОС , 2001. 
10. 
Шлендер П.Э., Кокин Ю.П.Экономика труда Москва : Юристъ , 
2002.